বৃন্দা-চন্দ্ৰাৱলী সংবাদ
চন্দ্ৰা ঃ Now look here Brinda বাই,
go tell him go : -
মই ৰাধা নহওঁ, বাঁহী বাই নচুৱাব মোক so !
Let him go to Radha's Bower
here no চালাকি ।
ইমান পাতল নহয় চন্দ্ৰা, ভালৰ জীয়াৰী নহয় কি?
বৃন্দা ঃ হ'ব পাৰা ভালৰ জীয়াৰী, হ'ব পাৰা গধুৰ
But why abuse our Radha?
what is her কচুৰ ?
হাক দিলেও, কলাই বাঁহী বজাবলৈ নেৰে ।
Aweful naughty that boy
ৰাধাক বলিয়া কৰে ।
চন্দ্ৰা ঃ Steel the flute, pay him back in his
own coin;
ফুটাকেইটাত মাটি সুমাই মাৰি দিয়াঁ তাৰ জইন ।
That's the way to put an end to that
nuisance.
যোৱাঁ । বৃন্দা যোৱাঁ লক্ষী । pray have no
nonsence .
চালনী আৰু বেজী
চালনীয়ে বোলে বেজী ভাই তুমি কিয় ফুটা ?
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
হাঁহি হাঁহি হাঁহি উঠা,
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
তিনিকুৰীয়াই আনে বিয়াই বাৰ-বছৰীয়া
পকা ডাঢ়ি-চুল কাঢ়ি কৰে নাইকিয়া ;
সেলেঙি লগাই ডেকেলি কৰে ওঁঠ ৰঙা কৰি
নাতিনীজুৰীয়া ঘৈণীক মাতে বুলি প্ৰাণেশ্বৰী ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
গোঁফঠুটীয়া ডেকা ল'ৰাই প্ৰেম-কবিতা লেখি,
ভব্যগব্য কবি হ'লো ভাবি থকা দেখি,
কাৰনো বাৰু হাঁহি নুঠে, কাৰনো নুঠে খং,
পদ্যপাঠ পঢ়োঁতাৰ দেখি এনে ঢং ?
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
ইন্তাহানত ফেল মাৰি মাথা মুণ্ডু লেখি,
কৃটিক হৈ বৰক গালি ছপাই উলিৱা দেখি,
কাৰনো নুঠে মূৰৰ বিষ, কাৰনো নাহে হাঁহি,
খজুৱতি তোলা এনে দেখি বালিচাহী
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
মোৰ নামটো ভোট-তৰা, মোৰ যহটো ৰৌ
মোৰ গুণৰ কীৰ্তন কৰ, শুনিছ নে ঔ !
নহ'লে দিম গালি পাৰি, পাছত মাৰিম খোচ
উভতি ধৰিলে যদিও ভয়ত খাম কোচমোচ ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
আগৰ তৰপ ডাঙৰীয়াক ভেমৰ বাবে হাঁহো,
কিন্তু মই ডাঙৰ হৈ তাৰো ওপৰত বহোঁ ।
এফ-এ ফেল, বি-এ পছ বিদ্যাৰ টোপোলা
নৈতিক বলত বাহৰ চুঙা গোটেই ফোঁপোলা ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
এচিকট ক্ষমতাতে ঢোল ওফন্দা দিওঁ
"দেউতা ঈশ্বৰ" নুবুলিলে হওঁ উতলা ঘিউ ।
আগৰ অকৰা দুখীয়া পালে পোটক তোলা মই,
অসমীয়া নতুন হাকিম মোকে বুলি কয় ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
দেশোদ্ধাৰৰ এক নম্বৰ, পেট্ৰীয়ট পকা
ভাষা-নাৱৰ গুৰি-বঠা গদ্য-পদ্যত চোকা ।
কলিকতাত ৰিফৰ্মাৰ,, অসমত বেঁকা ,
গা নুধুই চা নাখাওঁ, নাখাওঁ বৈনাইৰ হোকা ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
সাজ লাগিলে শুকান ওঁঠ ফটিকাৰে তিতে
পুৱা হ'লে সন্ধ্যা পুজাৰ ভোট্ভোটনি নিতে ।
ৰজহুৱা, পূজাত ওজা, ঘৈণীৰ ওপৰত ৰজা
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
হাঁহি হাঁহি হাঁহি উঠা,
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
******************************************
১
কলির শহর কলকাতাটার উপকণ্ঠ গ্রাম
বেহালা-বঁরশির আড্ডা যাচ্ছেতাই নাম ।
কুঁড়েৰ সৰ্দ্দাৰ লোকগুলো অপদাৰ্থ ভৰা,
fiddle-stick তৈৰি আৰ কাজ মাছ ধৰা ।
পালেৰ গোদা অষ্টাবক্ৰ পাঠশালেৰ গুৰু,
গোড়ায় জল দিন ৰাত্তিৰ তবু বুদ্ধি সৰু ।
ঝ খ ঙ ভ্যাঁ ভ্যাঁ কৰে হাতে লম্বা ছড়ি,
চাষা-ভূষাৰ ছেলেগুলোকে দেয় হাতে খড়ি ।
পিটে ঘোড়াগুলা বানিয়ে দেয় গাধা
বলিহাৰি গুৰু মশায় বুদ্ধি তাৰ আধা ।
ত্ৰিভঙ্গ মূৰতি গুৰু হাঁড়ি পানা-মুখ
বাৰ্ডসাই পিকাৰ ধোঁয়া ছাড়ে দেখে হয় দুঃখ ।
শৰত কালেৰ ৰাত্তিৰ বেজায় বিতোপন,
আফিমেৰ ঝোঁকে গুৰু দেখিল স্বপন ।
সুন্দৰী ৰমণী ৰম্ভা, তিলোত্তমা,
চাঁদ হাতে নেমে বসল শিবেৰ কোলে উমা ।
সভ্যতা ভব্যতা প্ৰেম যাহা কিছু ভাল,
নিমেষেতে দিয়ে শিক্ষা চকিতে পালাল ।
নেশা গেল - শূন্য কোল - ভাঙ্গিল স্বপন,
কোথা গেলি বলে বুড় কৰয়ে ৰোদন ।
অনন্তেৰ কোলে ছিল লক্ষীপতি শুয়ে,
বৰ দিল বামুনকে কৰুণাদ্ৰ হয়ে ।
পূৰ্ব্ব-জন্ম-পুণ্য আৰ সেই বৰ-ফলে
স্বপ্নদৃষ্ট সুন্দৰীৰে হস্তগত কৰলে । *
বুড় বামুণ পাঠশালে গুৰুগিৰি কৰে,
ক খ ঙ ভ্যাঁ ভ্যাঁ কৰে হাতে ছড়ি ধৰে ।
নাইনিতাল আলু চোখ, অষ্টাবক্ৰ দেহ,
সাজিমাটি মাখা মুখ নাহিক সন্দেহ !
বৰ্ম্মাই পিকা ধোঁয়া ছাড়ে পাটকলেৰ চিম্নি,
উড়ে মুলুকে বুড় কাঁদে কাছে নাই গিন্নি ।
শৰত কালেৰ ৰাতি অতি বিতোপন,
আফিমেৰ নেশায় গুৰু দেখিল স্বপন ।
পেয়ে ৰত্নখানি হৰ্ষে অষ্টাবক্ৰ আটখানা হয়ে,
অ আ ই ঈ গেয়ে নাচে তাধিয়ে তাধিয়ে ।
বিধি বলে দিচ্ছি মজা দাঁড়াও ঠাকুৰ,
দড়ি বেঁধে টেনে ফেললে অতি বহুদুৰ ।
হায় ! উড়ে মুলুকে বুড় কাঁদে কাছে নেই গিন্নি,
বাৰ্ডসাই পিক ধোঁয়া ছাড়ে পাটকলেৰ চিম্নি ।
এখন কি কৰিব কোথা যাব হাঁফাল পৰাণ ,
কবি কহে পাপ-অন্তে তবে পুনৰ মিলন । **
২
আমি যাই তাদেৰ ঘৰে তাৰা নাই ঘৰে,
তাৰা এল আমাৰ ঘৰে ৰোষে যায় ফিৰে ।
আমি যাই, যাবাৰ নাম, তাহাৰা পালায়,
আসে তাৰা ধৰতে মোৰে, ফেৰে নিৰাশায় ।
অমনি কৰে লুকোচুৰি, চলে ৰাত দিন,
যেন নেইক পৰিচয়, অজানা অচিন ।
হাসছি বসে হায় ৰে হায় - কুল পাতে ঠাই
ছিল, আজ পদ্ম পাতে ঠাই মোৰ নাই !
কেমন ঠিক তাই না ?
৩
কুহুধ্বনি
সহসা কুহুধ্বনি পশিল শ্ৰবণে
অবশ বিভোল বুকে মদিৰ উচ্ছাস সুখে
জাগিয়া উঠিল কোন বাসন্তী স্বপনে ।
সেই নীলাকাশ তলে এ কোন মোহেৰ ছলে
কে জানালে এই মোৰ আজি এই ক্ষণে ?
কোন আম্ৰকুঞ্জ ও কুহু ৰাগিণী গায়
কোন সুধা-স্ৰোত বহে মধু সমীৰণে?
যে প্ৰাণে দুঃখেৰ ঘন বৰষা সঞ্চাৰ
কে সৰাল মেঘ থৰে ফুটাইল ৰবি-কৰে
কে দেখাল অমা মাঝে এ হাসি জ্যোৎস্নাৰ ?
এই হৃদয়েৰ কুঞ্জে কে ফুটালে পুঞ্জে পুঞ্জে
ফুটন্ত সৌন্দৰ্য ৰাশি যুঁই মল্লীকাৰ ?
কোন সুৰলোক হতে পশিল এ হৃদয়েতে
কোন সুধাধাৰা কোন স্বৰ্গীয় বীণাৰ ?
ঐ ঘন কুহুধ্বনি সহসা কেমনে
মোহিয়া হৃদয় তল কোন সুধা-কণ্ঠে বল
এমন মধুৰ স্বৰে ভাসে সমীৰণে ।
অবশ বিভোল প্ৰাণ শুনি ও মোহিনী গান
কি কুহক-জাল ছেয়ে দিতেছে নয়নে ।
আমি ঐ সুধা পিয়ে হয়েছি বিভোল চেয়ে
হৃদয় উঠেছে ভৰে বাসন্তী স্বপনে ।
৪
সম্বলপুৰেৰ গৰম
সম্বলপুৰেৰ গৰম ৰে ভাই
সম্বলপুৰেৰ গৰম
ভেজে পুৰে যাচ্ছে মোদেৰ
নাইক মনে ধৰম
প্ৰত্যূষেতে সূৰ্যি ওঠে
আগুন লাল গোলা ।
ফিন্কি দিয়ে গৰম ছোটায়
সাৰা সকাল বেলা ।
দুপুৰ ৰোদে দগ্ধ শৰীৰ
ৰুদ্ধ ৰুদ্ধ শ্বাস ।
চাৰ-পাঁচটায়ও ৰক্ষে নেই
হায় কি ৰে বাতাস
পাগল বুনো মোষেৰ মতো
গৰম ছোটে হেথা ।
গুটিয়ে পুৰিয়ে সাঙ্গ কৰল
কি কহিব কথা
কবি কহে ত্ৰাহি দুৰ্গা
দুৰ্গতিনশিনী ।
নিপাত কৰ এই অসুৰকে
মহিষমৰ্দিনী ।
৫
Lilly-of-valley ও ভেৰেণ্ডায় ভৰা
আমাদেৰ এই বাগান সাৰা
তাহাৰ মাঝে আছে মেম এক
সকল মেমেৰ সেৰা
সে মেম স্বপ্ন দিয়ে তৈৰী সে যে
boyscout দিয়ে ঘেৰা ।
Chorus:
এমন মেমসা'ব কোথাও খুঁজে
পাবে নাক তুমি
সকল মেমেৰ সেৰা সেই
ভেৰেণ্ডা মেমসা'বখানি ।।
এত তীক্ষ্ণ বুদ্ধি কাহাৰ, কোথা এমন পদ্যেৰ পাহাড়
কোথায় এমন নাগেশ্বৰ আকাশ তলে মেশে
এমন ফুলেৰ উপৰ ঢেউ খেলে যায় pagoda
যাৰ কেশে ।
Chorus:
এমন মেম, ইত্যাদি ।
মালতী মেমেৰ স্নেহ কোথায় গেলে পাবে কেহ
ও মেম তোমাৰ হাসনাহানা
মেগনলিয়া ভৰি
তোমাৰ ঐ মধ্যমনৰায়ন তেল দিয়ে ঐ মস্তক
শীতল কৰি
Chorus:
এমন মেম, ইত্যাদি ।
৬
Old mens' marriage propaganda society
Chorus:
বিয়ে কৰ, বিয়ে কৰ, ওহে বুড়ৰ দল ।
বিয়ে কৰে পাবে ৰে ভাই অক্ষয় স্বৰ্গেৰ ফল ।।
১ বয়স বয়স কৰে মৰে যত অৰ্বাচীন ষণ্ড ।
বয়সেৰ মৰ্ম বোঝে কেবা ? বোঝে ঘোড়াৰ এণ্ড ।।
২ শিবেৰ বয়স গুণতে যখন হাৰল শুভঙ্কৰী ।
তখন এসে কৰলেন বিয়ে নয় বছৰেৰ গৌৰী ।
৩ কটিয়ে দিয়ে একটি কল্প অনন্ত-শয্যায় ।
বিষ্ণু উঠে কৰলেন বিয়ে জলনিধিৰ কন্যায় ।।
৪ পৰশৰেৰ দাঁড়ি যখন হল শোনেৰ নুড়ি ।
তখন এসে কৰলেন বিয়ে জেলেদেৰ এক ছুঁড়ি ।।
৫ বৃদ্ধ দশায় ছেৰে তপ মহৰ্ষি চ্যবন ।
বিয়ে কৰে ৰাজাৰ কন্যা ধৰ্মে দিলেন মন ।।
৬ শৰীৰ যখন জৰায় জীৰ্ণ, নিব নিব বাতি ।
বিয়ে কৰে হলেন যুব ৰাজৰ্ষি যযাতি ।।
৭ বয়স বয়স কৰে মৰে যত চ্যাংড়া ভুত ।
বয়স যত বাড়ে তত বাড়ে বিয়েৰ যুত ।।
Chorus:
বিয়ে কৰ, ইত্যাদি ।।
****************************************
এই ধেমেলীয়া বাংলা কবিতা কেইটা বেজবৰুৱাৰ চিঠিৰ মাজত পাই ড০ মহেশ্বৰ নেওগে 'পত্ৰলেখা'ৰ শেহত 'কবিতা-চিঠি' নাম দি সন্নিবিষ্ট কৰি থৈছিল ।
প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীৰ টোকা ঃ 'আন্দাজ LnB ক্ষীরোদ বাবুকে লিখেছিলেন ।'
চন্দ্ৰা ঃ Now look here Brinda বাই,
go tell him go : -
মই ৰাধা নহওঁ, বাঁহী বাই নচুৱাব মোক so !
Let him go to Radha's Bower
here no চালাকি ।
ইমান পাতল নহয় চন্দ্ৰা, ভালৰ জীয়াৰী নহয় কি?
বৃন্দা ঃ হ'ব পাৰা ভালৰ জীয়াৰী, হ'ব পাৰা গধুৰ
But why abuse our Radha?
what is her কচুৰ ?
হাক দিলেও, কলাই বাঁহী বজাবলৈ নেৰে ।
Aweful naughty that boy
ৰাধাক বলিয়া কৰে ।
চন্দ্ৰা ঃ Steel the flute, pay him back in his
own coin;
ফুটাকেইটাত মাটি সুমাই মাৰি দিয়াঁ তাৰ জইন ।
That's the way to put an end to that
nuisance.
যোৱাঁ । বৃন্দা যোৱাঁ লক্ষী । pray have no
nonsence .
চালনী আৰু বেজী
চালনীয়ে বোলে বেজী ভাই তুমি কিয় ফুটা ?
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
হাঁহি হাঁহি হাঁহি উঠা,
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
তিনিকুৰীয়াই আনে বিয়াই বাৰ-বছৰীয়া
পকা ডাঢ়ি-চুল কাঢ়ি কৰে নাইকিয়া ;
সেলেঙি লগাই ডেকেলি কৰে ওঁঠ ৰঙা কৰি
নাতিনীজুৰীয়া ঘৈণীক মাতে বুলি প্ৰাণেশ্বৰী ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
গোঁফঠুটীয়া ডেকা ল'ৰাই প্ৰেম-কবিতা লেখি,
ভব্যগব্য কবি হ'লো ভাবি থকা দেখি,
কাৰনো বাৰু হাঁহি নুঠে, কাৰনো নুঠে খং,
পদ্যপাঠ পঢ়োঁতাৰ দেখি এনে ঢং ?
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
ইন্তাহানত ফেল মাৰি মাথা মুণ্ডু লেখি,
কৃটিক হৈ বৰক গালি ছপাই উলিৱা দেখি,
কাৰনো নুঠে মূৰৰ বিষ, কাৰনো নাহে হাঁহি,
খজুৱতি তোলা এনে দেখি বালিচাহী
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
মোৰ নামটো ভোট-তৰা, মোৰ যহটো ৰৌ
মোৰ গুণৰ কীৰ্তন কৰ, শুনিছ নে ঔ !
নহ'লে দিম গালি পাৰি, পাছত মাৰিম খোচ
উভতি ধৰিলে যদিও ভয়ত খাম কোচমোচ ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
আগৰ তৰপ ডাঙৰীয়াক ভেমৰ বাবে হাঁহো,
কিন্তু মই ডাঙৰ হৈ তাৰো ওপৰত বহোঁ ।
এফ-এ ফেল, বি-এ পছ বিদ্যাৰ টোপোলা
নৈতিক বলত বাহৰ চুঙা গোটেই ফোঁপোলা ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
এচিকট ক্ষমতাতে ঢোল ওফন্দা দিওঁ
"দেউতা ঈশ্বৰ" নুবুলিলে হওঁ উতলা ঘিউ ।
আগৰ অকৰা দুখীয়া পালে পোটক তোলা মই,
অসমীয়া নতুন হাকিম মোকে বুলি কয় ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
দেশোদ্ধাৰৰ এক নম্বৰ, পেট্ৰীয়ট পকা
ভাষা-নাৱৰ গুৰি-বঠা গদ্য-পদ্যত চোকা ।
কলিকতাত ৰিফৰ্মাৰ,, অসমত বেঁকা ,
গা নুধুই চা নাখাওঁ, নাখাওঁ বৈনাইৰ হোকা ।
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
সাজ লাগিলে শুকান ওঁঠ ফটিকাৰে তিতে
পুৱা হ'লে সন্ধ্যা পুজাৰ ভোট্ভোটনি নিতে ।
ৰজহুৱা, পূজাত ওজা, ঘৈণীৰ ওপৰত ৰজা
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
হাঁহি হাঁহি হাঁহি উঠা,
নহয়নে বাৰু হাঁহি উঠা ?
******************************************
১
কলির শহর কলকাতাটার উপকণ্ঠ গ্রাম
বেহালা-বঁরশির আড্ডা যাচ্ছেতাই নাম ।
কুঁড়েৰ সৰ্দ্দাৰ লোকগুলো অপদাৰ্থ ভৰা,
fiddle-stick তৈৰি আৰ কাজ মাছ ধৰা ।
পালেৰ গোদা অষ্টাবক্ৰ পাঠশালেৰ গুৰু,
গোড়ায় জল দিন ৰাত্তিৰ তবু বুদ্ধি সৰু ।
ঝ খ ঙ ভ্যাঁ ভ্যাঁ কৰে হাতে লম্বা ছড়ি,
চাষা-ভূষাৰ ছেলেগুলোকে দেয় হাতে খড়ি ।
পিটে ঘোড়াগুলা বানিয়ে দেয় গাধা
বলিহাৰি গুৰু মশায় বুদ্ধি তাৰ আধা ।
ত্ৰিভঙ্গ মূৰতি গুৰু হাঁড়ি পানা-মুখ
বাৰ্ডসাই পিকাৰ ধোঁয়া ছাড়ে দেখে হয় দুঃখ ।
শৰত কালেৰ ৰাত্তিৰ বেজায় বিতোপন,
আফিমেৰ ঝোঁকে গুৰু দেখিল স্বপন ।
সুন্দৰী ৰমণী ৰম্ভা, তিলোত্তমা,
চাঁদ হাতে নেমে বসল শিবেৰ কোলে উমা ।
সভ্যতা ভব্যতা প্ৰেম যাহা কিছু ভাল,
নিমেষেতে দিয়ে শিক্ষা চকিতে পালাল ।
নেশা গেল - শূন্য কোল - ভাঙ্গিল স্বপন,
কোথা গেলি বলে বুড় কৰয়ে ৰোদন ।
অনন্তেৰ কোলে ছিল লক্ষীপতি শুয়ে,
বৰ দিল বামুনকে কৰুণাদ্ৰ হয়ে ।
পূৰ্ব্ব-জন্ম-পুণ্য আৰ সেই বৰ-ফলে
স্বপ্নদৃষ্ট সুন্দৰীৰে হস্তগত কৰলে । *
বুড় বামুণ পাঠশালে গুৰুগিৰি কৰে,
ক খ ঙ ভ্যাঁ ভ্যাঁ কৰে হাতে ছড়ি ধৰে ।
নাইনিতাল আলু চোখ, অষ্টাবক্ৰ দেহ,
সাজিমাটি মাখা মুখ নাহিক সন্দেহ !
বৰ্ম্মাই পিকা ধোঁয়া ছাড়ে পাটকলেৰ চিম্নি,
উড়ে মুলুকে বুড় কাঁদে কাছে নাই গিন্নি ।
শৰত কালেৰ ৰাতি অতি বিতোপন,
আফিমেৰ নেশায় গুৰু দেখিল স্বপন ।
পেয়ে ৰত্নখানি হৰ্ষে অষ্টাবক্ৰ আটখানা হয়ে,
অ আ ই ঈ গেয়ে নাচে তাধিয়ে তাধিয়ে ।
বিধি বলে দিচ্ছি মজা দাঁড়াও ঠাকুৰ,
দড়ি বেঁধে টেনে ফেললে অতি বহুদুৰ ।
হায় ! উড়ে মুলুকে বুড় কাঁদে কাছে নেই গিন্নি,
বাৰ্ডসাই পিক ধোঁয়া ছাড়ে পাটকলেৰ চিম্নি ।
এখন কি কৰিব কোথা যাব হাঁফাল পৰাণ ,
কবি কহে পাপ-অন্তে তবে পুনৰ মিলন । **
২
আমি যাই তাদেৰ ঘৰে তাৰা নাই ঘৰে,
তাৰা এল আমাৰ ঘৰে ৰোষে যায় ফিৰে ।
আমি যাই, যাবাৰ নাম, তাহাৰা পালায়,
আসে তাৰা ধৰতে মোৰে, ফেৰে নিৰাশায় ।
অমনি কৰে লুকোচুৰি, চলে ৰাত দিন,
যেন নেইক পৰিচয়, অজানা অচিন ।
হাসছি বসে হায় ৰে হায় - কুল পাতে ঠাই
ছিল, আজ পদ্ম পাতে ঠাই মোৰ নাই !
কেমন ঠিক তাই না ?
৩
কুহুধ্বনি
সহসা কুহুধ্বনি পশিল শ্ৰবণে
অবশ বিভোল বুকে মদিৰ উচ্ছাস সুখে
জাগিয়া উঠিল কোন বাসন্তী স্বপনে ।
সেই নীলাকাশ তলে এ কোন মোহেৰ ছলে
কে জানালে এই মোৰ আজি এই ক্ষণে ?
কোন আম্ৰকুঞ্জ ও কুহু ৰাগিণী গায়
কোন সুধা-স্ৰোত বহে মধু সমীৰণে?
যে প্ৰাণে দুঃখেৰ ঘন বৰষা সঞ্চাৰ
কে সৰাল মেঘ থৰে ফুটাইল ৰবি-কৰে
কে দেখাল অমা মাঝে এ হাসি জ্যোৎস্নাৰ ?
এই হৃদয়েৰ কুঞ্জে কে ফুটালে পুঞ্জে পুঞ্জে
ফুটন্ত সৌন্দৰ্য ৰাশি যুঁই মল্লীকাৰ ?
কোন সুৰলোক হতে পশিল এ হৃদয়েতে
কোন সুধাধাৰা কোন স্বৰ্গীয় বীণাৰ ?
ঐ ঘন কুহুধ্বনি সহসা কেমনে
মোহিয়া হৃদয় তল কোন সুধা-কণ্ঠে বল
এমন মধুৰ স্বৰে ভাসে সমীৰণে ।
অবশ বিভোল প্ৰাণ শুনি ও মোহিনী গান
কি কুহক-জাল ছেয়ে দিতেছে নয়নে ।
আমি ঐ সুধা পিয়ে হয়েছি বিভোল চেয়ে
হৃদয় উঠেছে ভৰে বাসন্তী স্বপনে ।
৪
সম্বলপুৰেৰ গৰম
সম্বলপুৰেৰ গৰম ৰে ভাই
সম্বলপুৰেৰ গৰম
ভেজে পুৰে যাচ্ছে মোদেৰ
নাইক মনে ধৰম
প্ৰত্যূষেতে সূৰ্যি ওঠে
আগুন লাল গোলা ।
ফিন্কি দিয়ে গৰম ছোটায়
সাৰা সকাল বেলা ।
দুপুৰ ৰোদে দগ্ধ শৰীৰ
ৰুদ্ধ ৰুদ্ধ শ্বাস ।
চাৰ-পাঁচটায়ও ৰক্ষে নেই
হায় কি ৰে বাতাস
পাগল বুনো মোষেৰ মতো
গৰম ছোটে হেথা ।
গুটিয়ে পুৰিয়ে সাঙ্গ কৰল
কি কহিব কথা
কবি কহে ত্ৰাহি দুৰ্গা
দুৰ্গতিনশিনী ।
নিপাত কৰ এই অসুৰকে
মহিষমৰ্দিনী ।
৫
Lilly-of-valley ও ভেৰেণ্ডায় ভৰা
আমাদেৰ এই বাগান সাৰা
তাহাৰ মাঝে আছে মেম এক
সকল মেমেৰ সেৰা
সে মেম স্বপ্ন দিয়ে তৈৰী সে যে
boyscout দিয়ে ঘেৰা ।
Chorus:
এমন মেমসা'ব কোথাও খুঁজে
পাবে নাক তুমি
সকল মেমেৰ সেৰা সেই
ভেৰেণ্ডা মেমসা'বখানি ।।
এত তীক্ষ্ণ বুদ্ধি কাহাৰ, কোথা এমন পদ্যেৰ পাহাড়
কোথায় এমন নাগেশ্বৰ আকাশ তলে মেশে
এমন ফুলেৰ উপৰ ঢেউ খেলে যায় pagoda
যাৰ কেশে ।
Chorus:
এমন মেম, ইত্যাদি ।
মালতী মেমেৰ স্নেহ কোথায় গেলে পাবে কেহ
ও মেম তোমাৰ হাসনাহানা
মেগনলিয়া ভৰি
তোমাৰ ঐ মধ্যমনৰায়ন তেল দিয়ে ঐ মস্তক
শীতল কৰি
Chorus:
এমন মেম, ইত্যাদি ।
৬
Old mens' marriage propaganda society
Chorus:
বিয়ে কৰ, বিয়ে কৰ, ওহে বুড়ৰ দল ।
বিয়ে কৰে পাবে ৰে ভাই অক্ষয় স্বৰ্গেৰ ফল ।।
১ বয়স বয়স কৰে মৰে যত অৰ্বাচীন ষণ্ড ।
বয়সেৰ মৰ্ম বোঝে কেবা ? বোঝে ঘোড়াৰ এণ্ড ।।
২ শিবেৰ বয়স গুণতে যখন হাৰল শুভঙ্কৰী ।
তখন এসে কৰলেন বিয়ে নয় বছৰেৰ গৌৰী ।
৩ কটিয়ে দিয়ে একটি কল্প অনন্ত-শয্যায় ।
বিষ্ণু উঠে কৰলেন বিয়ে জলনিধিৰ কন্যায় ।।
৪ পৰশৰেৰ দাঁড়ি যখন হল শোনেৰ নুড়ি ।
তখন এসে কৰলেন বিয়ে জেলেদেৰ এক ছুঁড়ি ।।
৫ বৃদ্ধ দশায় ছেৰে তপ মহৰ্ষি চ্যবন ।
বিয়ে কৰে ৰাজাৰ কন্যা ধৰ্মে দিলেন মন ।।
৬ শৰীৰ যখন জৰায় জীৰ্ণ, নিব নিব বাতি ।
বিয়ে কৰে হলেন যুব ৰাজৰ্ষি যযাতি ।।
৭ বয়স বয়স কৰে মৰে যত চ্যাংড়া ভুত ।
বয়স যত বাড়ে তত বাড়ে বিয়েৰ যুত ।।
Chorus:
বিয়ে কৰ, ইত্যাদি ।।
****************************************
এই ধেমেলীয়া বাংলা কবিতা কেইটা বেজবৰুৱাৰ চিঠিৰ মাজত পাই ড০ মহেশ্বৰ নেওগে 'পত্ৰলেখা'ৰ শেহত 'কবিতা-চিঠি' নাম দি সন্নিবিষ্ট কৰি থৈছিল ।
প্ৰজ্ঞাসুন্দৰীৰ টোকা ঃ 'আন্দাজ LnB ক্ষীরোদ বাবুকে লিখেছিলেন ।'
No comments:
Post a Comment