Poems of Hiren Bhattacharya - হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা - ১১

সুখী নে তুমি

মোৰ বুকুতে আছিল গোলাপ

বাগিচা |

এদিন তেজেৰে লুতুৰি পুতুৰি

এটা গোলাপে

শুকান-কাঁইটক সুধিলে গুপুতে

তুমি সুখী নে

সুখী নে তুমি?

গোলাপজোপাৰ এহাত এমুঠন

এন্ধাৰত

মই কান থিয় কৰি থাকিলো –

জাৰে জহে খহে ফুলৰ পাপৰি |

জোনাক জাগৰন

১

বতাহৰ কানে কানে গান |

মোৰ সংগ্ৰহ গছৰ নাম, ফুলৰ

নাম

চেমনীয়া ডালপাত শিপাৰ

জোনাক |

২

কাঁহ পৰি জীন যাওক মন |

প্ৰসাৰিত স্তব্ধতাত মেঘময়

গানৰ জাগৰণ |

৩

মানুহ স্মৃতিপ্ৰায়ণ,

নিজৰ দুৱাৰতে আঁজলি পাতে !

সজীৱ সৰ্বস্তৰ

[স্মৃতিময় অপূৰ্ব সিংহৰ নামত ]

বুকু বিষাদেৰে ভৰে,

লুণীয়া নদী আছে যদি নিৰ্বোধ অসাৰ

চকুলো |

দেশ কাল সজীৱ উশাহে নিশাহে |

কোন সময়ৰ সতে চেঁকুৰি গ’ল,

যৌৱন ভৰপক; ধূলি মাটি উৰে

সোনালী কাঁড়ত দেহৰ উত্তাপ

সুন্দৰেহে কেৱল দিব পাৰে

আমি প্ৰতিশব্দেৰে

প্ৰতিষ্ঠা কৰোঁ শব্দ, নিষ্পলক চিত্ৰ

প্ৰতিকল্প |

আঁহা বিচাৰি যাঁও সুন্দৰৰ শিপা |

ফুলে তেজে এন্ধাৰো যে

শইচৰ পথাৰ মানুহ | আমি নাম থ’লো

জীৱন |

তুমুল সোঁততো উজাই ভটিয়াই চায়

নাৱৰীয়া মন |

ধূৱলী-কুৱলী পৰ্বতৰ নখৰত

যাওঁবোলা লিহিৰিপতীয়া মেলানি পোহৰ,

গধুলি আকাশ ফুলৰ কৰণি,

তেজেৰে ধুৱাই ফুল-তুলসী, ৰাতি উজাগৰ

দীঘল ভ্ৰমণ |

কিহৰ ইমান ফুল

বাৰমাহী কোনদ্বীপান্বিত অতীত ভবিষ্যৎ |

পোহৰৰ দৰে

ফুলে তেজে এন্ধাৰো যে টলমল !

প্ৰেমে-প্ৰতিবাদে তৰোৱাল

বহু আঘাতেৰে গঢ়া তৰোৱাল,

প্ৰেমে-প্ৰতিবাদে সজাগ

মানুহৰ দৰে

মানুহ;

কৰতল ঘনিষ্ঠ

নিঃশ্বাস,

মূৰ তুলি উঠে

আৱেগপ্ৰৱণ মূৰ্খ মৃত্যু,

ৰহস্যহীন মলিন

শ্লোক,

দিন-ৰাতি মোৰ নঙঠা তৰোৱাল

আকাশ-মেধা

নক্ষত্ৰপুৰুষ |

Saturday Sketch 014 - Encounter

Here's a sketch that is drawn with Sumi Ink with no line work but only filling spaces to create silhouette facing each other. Its a mans encounter with Death. A soul stirring experience for any living being.

Drawing Tutorial 013 - Drawing male figure(part 1)

Last few weeks we have drawn female figures. This we are going to draw a male figure. Some general characteristics of a male figure that makes it different from a female figure are - wider shoulder, less heavy hips, flat chest and firm muscles that produces a more solid stance. So lets start.

1. First the stick figure. It is easiest method to frame the figure and have some idea how the figure is posed. Also, if the pose is not what the intended result is, the stick figure can be easily altered. moreover, the proportions of the figure can be made right at the earlier stage and makes life easier in later part of drawing. The figure is approx 7-1/2 head high, crotch at approx 3-3/4 thus maintaining the standard proportions. This has been drawn without the proportion guidelines but just with muscle memory and by judging the proportions visually. With more drawing the necessity of guidelines will be gone.

Saturday Sketch 013 - Portrait sketch

Here is a half hour sketch of a portrait made with General's sketch and wash which is fun to draw with. Drawing and sketching with this sketch and wash can be done like any other good quality graphite pencil but with added advantage that a watery wash can be added to the sketch thus adding a variety to the sketch. A wash over the pencil hatching really enhances the drawing.

Drawing Tutorial 012 - Drawing female figure(part 4)

Today we will draw a girl standing straight. We will consider a 7 1/2 head figure.

1. We start with the oval head. Next the stick figure is drawn, The upper torso without any twists and turn looks like a long rectangle. Hands drops straight vertically down from the shoulder. The legs start from the bottom side of the rectangle. Since we are going to draw the lady standing straight and facing us the legs of the stick figure is also drawn straight.

Poems of Hiren Bhattacharya - হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা - ১০

নিজানত দিনবোৰ

১

প্ৰত্যেক মানুহৰ তেজৰ নিজানত আছে

সুফলা মাটিৰ উজ্জল প্ৰতিমা |

২

নিৰ্জনতাৰ ভৰিৰ পতাত প্ৰেম প্ৰবাদৰ তেজ |

৩

গছৰ পাতত শুই থাকে নক্ষত্ৰ, প্ৰকৃতিৰ অমৃত আখৰ |

৪

ঋণী মোৰ চকুপানী ;

তাৰে একোৱেই দিৱ নোৱাৰি |

প্ৰেমৰ সুগন্ধ হৃদয়ত মাথোঁ পাব পাৰি |

পদাংক

ঘন বাৰিষা | মই তুলি ল’লো নাওখেলা গীতৰ নিনদিত পদ |

পিছল মাটি | ছায়া পৰ বেলি | জনপদজনৰ অন্যমন |

মেঘ-মাটি-জল লালিত স্থানিক সৃজন |

ৰাধিকা সুন্দৰী মোৰ, পিছ দুৱাৰ থাকক খোলা |

ডাল ভাঙি আনা ফুল, আজি ৰাতি উৎকণ্ঠ কদমতল |

গাঢ় অন্ধকাৰত বন্দী সুপ্ৰাচীন যমুনাৰ মোহন জল |

গান গায় কোনে, প্ৰসংগান্তৰৰ গো-চাৰনভুমিৰ ঘনিষ্টতা |

জলবন্দী কবিৰ বুকুত তৎপৰ যুৱক মেঘৰ সহজ সমাৰোহ |

প্ৰথম প্ৰেমৰ স্পৰ্শ, সৰ্বনাম-ভনিতা-বিশেষণ ক্ৰিয়া নিৰ্মোহ |

গানৰ দীঘল সুৰ

১

কবিতা নামৰ স্তব্ধতাত মোৰ শুকান ওঁঠ,  মোৰ সুখৰ

কোনো প্ৰতিদ্বন্দী নাই, দুখৰো |

মই কাক মাত লগাই যাওঁ | তেজৰ সোঁতত মোৰ

নিজান চৰাইৰ উদাস ভ্ৰমণ, নিজৰ গান

নিজকে শুনাই, নিজতে লুকাই গানৰ

দীঘল সুৰ |

২

গছবোৰে সামৰি থ’লে সিহ৬তৰ গাৰ ছাঁ,

বিৰ দি গুছি গ’ল দিন |

মোৰ চোতাল গৰকি থাকিল এন্ধাৰ, দুখৰ দৰে

অস্পষ্ট অনুস্তেজ ম্লান উদ্যমহীন |

প্ৰতিধ্বনি মৰণপণ

প্ৰতিধ্বনি উভতি আহে চাবুকৰ দৰে উন্মাদ

আঘাতে আঘাতে তেজ, পাঞ্চজন্য মেঘ ভাষাহীন আন্তৰিক,

বজ্ৰ সম্ভৱ আৰ্ত অন্তৰ, কোন মৃত কোন বা অমৃত,

আভুমি প্ৰণত কবিৰ

ৰক্তাক্ত বিবেক আলোড়িত উজ্জল প্ৰেমিক,

ছন্দৰ কঠিন সংযম ভাঙি

দেশ-মাটি বুৰঞ্জীৰ চৰাচৰ শিপা সাৱলীল |

চাবুকৰ দৰে প্ৰতিধ্বনি গমগম মৰণপ-পণ |

স্পৰ্শমাত্ৰ

হঠাৎ কি কাৰণ, তেজৰ তলত বাজে ভৈৰৱ,

শিলৰ মাজৰ শিল সচেতন, আলোকিত

মন-গংগাজলে ধুৱায় স্মৃতি ম্লান শালগ্ৰাম

স্বপ্ন-স্বস্তি স্বজন তীক্ষ্ণধাৰ বিমুগ্ধ গুঞ্জন

স্পৰ্শমাত্ৰ নিঃস্ব স্বৰ, উত্থান-পতনহীন গূঢ় অনুভৱ |

গোপনত কঠিন যুৱক

ৰিং মাৰি কাকোৱেই নোপোৱা, অথচ সকলো ওচৰ,

গছৰ পিঠিতেই গছ, বুকুৰ ভিতৰে-ভিতৰে ঘৰ,

ৰ’দত ৰ’দ, বৰষুণত বৰষুন, গোপনত কঠিন যুৱক,

ভৰপূৰ দুপৰৰ ছাঁত, ভাত মাছ অতিথি উৎসৱ |

জলস্তম্ভ

[ ঁ তচদ্দুক ইউচুফৰ নামত ]

উজান মেঘৰ গাত

শোকৰ

ক’লা পোছাক,

কলঙৰ দহ হাত

পানীৰ তলত

বিহ্বল

জোনাক,

এন্ধাৰত

এন্ধাৰতো জল্‌জল্‌-পট্‌-পট্‌

প্ৰাচীন কাঁহত বাজে

ৰাতি গধুৰ হৈ আহে |

ৰাতি ফুলনিত দেৱদূত যেন নক্ষত্ৰৰ

নিঃশব্দ ভ্ৰমণ … …

তৰুণ প্ৰেমিকৰ হাত ধৰি ৰৈ আছে

এন্ধাৰ, স্পৰ্শৰ অধিক

… … ৰাতি জানো স্থিৰ ?

আকাশ তলেৰে মৈ ঘৰলৈ উভতোঁ

হাতৰ পিঠিৰ কুৱলিৰে মচি লওঁ প্ৰেমহীন প্ৰতিযোগিতাৰ ক্লান্তি

… …

মোৰ সতে কোন আহি আছে এন্ধাৰে এন্ধাৰে ?

বোধৰ মাজুলীত ধান সৰিয়হৰ সোনোৱালী ঢৌ … …

মোৰ গাত আহি পৰে কাৰ ঘনিষ্ট উশাহ ?

মই ঘৰলৈ উভতোঁ ; প্ৰাচীন কাহত বাজে বাস্তৱ |

দীঘল হৈ আহে মোৰ নষ্ট ভৰিৰ খোজ… |

নীলা কামিজ

[ঁৰাজেন হাজৰিকাৰ নামত]

মৃত্যু যেতিয়া প্ৰাত্যহিক সংবাদ

দুৰত নিজৰ সুৰত ছট্‌ফট্ উশাহ তলত

সজীৱ নক্ষত্ৰৰ বীজ … …

আমি বুটলি ল’লো সেই বুকু ভৰা-ছবি

টান নৰীয়াৰ ঘন শিতানত

বিনীত নীলা কামিজ !