Tone, as a drawing term, is the degree of lightness or darkness in an area of the drawing. When light falls on any object, light is reflected by the object depending on its surface. Depending upon the position of observer and light source, some areas of the object shall be bright and some will be in shadow. Also, there will be some area which will seem to be balanced i.e. not too bright and not too dark. Taking in terms of tone, a bright area will be referred as highlight, balanced lighting will be referred to as mid-tone and dark area as shadow.
Poems of Hiren bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৯
মহুৰা-ফুৰোৱা মাত যেন শুৱলা
বাৰুদে বিস্ফোৰণে জৰ্জৰ সীমাহীন স্বদেশ মোৰ
মই ভিতৰি বিচাৰি ফুৰিছোঁ
মহুৰা-ফুৰোৱা মাত যেন শুৱলা মোৰ আইৰ মাত্ৰ উঁহ,
মোৰ গানৰ বহল চোতালখনৰ পৰা হঠাতে আঁতৰি গ'ল ৰ'দ -
নিৰাই থৈছো ঘাঁহ-বন, চেঁচুক চোতল মোৰ চৌচিৰ কৰক ৰ'দে
গ'জি উঠক অব্যৰ্থ ঔষধি শতমূল -
সোঁৱৰণ আগচি মাতৰ চৰায়ে মাতক শুশ্ৰূষাৰ এষাৰ
শস্যমুখেৰে বাঢ়ি আহক দোকোলটকা জীৱন ...
ছাতি-ফুটি কৰি আছে ডাৱৰ
আকাশত গান নাই, জুই -ছাই খৰাং বতৰ -
সৰল চৰাইবোৰ গছৰ ডালত থৰ হৈ নিমাতে বহি আছে
পিয়াহত ছাতি-ফুটি কৰি থকা শুকান ডাৱৰবোৰ
পুৰণি কিতাপৰ পাতৰ দৰে উঁৱলি গৈছে
পাছবাৰীত ম'লিয়াই থকা আমকিডালৰো পাত-চোত নাই
সৰি পৰিছে মুজুৰা কলিবোৰ
বতাহত বিনাইছে বিষাদ
মই যেন সৰগ পৰা মানুহটো -
সমুখত শস্যঘ্ৰাণহীন এখন পথাৰ ...
ভালপোৱাৰ কঠীয়া
চকুৰ পানীৰে বাঢ়ি আহে শিপা । ভালপোৱাৰ এমুঠি কঠীয়া । মানুহৰ
উজ্জ্বল ৰাতিপুৱ, তোক পাহৰি গ'লে মই হেৰাই যাম, হেৰাই যাব
মোৰ অজস্ৰ বৰ্ণমালা, গানৰ ক'লি, ধানৰ পথাৰ, জাৰৰ ৰ'দৰ লৰা-ধপৰা,
চ'তৰ বা-মাৰলি, ব'হাগৰ ধুমুহা -
কন্দোনৰ দৰে লাহে লাহে বতাহ বলিছে,
মোৰ দুচকুৰে বৈ আহিছে দুকুল ওপচা পানী ...
সোঁৱৰণৰ চোতালভৰা জোনাক
মোৰ সোঁৱৰণৰ চোতালভৰা ফট্ফটীয়া জোনাক -
এজোপা সিজোপাকৈ গছৰ তলে তলে মানুহবোৰে গান গাইছে ।
নাচে-গানে নাঙলৰ মুঠিয়ে -ফালে আটাইখনতে উভৈনদী ভালপোৱা,
বৰষুণত অজান্তি ফুলৰ ৰমক্জমক্ কতনা পাহি । গধূলি কুলিচৰাইৰ
কু-কু মাতৰ লুকাভাকু ।
নিম-আঁহতৰ ডালে-পাতে নিস্তব্ধতাৰ তীব্ৰ দুচকু ...
গছ-লতা-পাতৰ শব্দ
পৰ্বতে পৰ্বতে বগাই আহিছে নৈখন । দুকাষে
সেউজীয়া জুমখেতি । ধানৰ সৰল পাতে পাতে চকুপানীৰ
কুলুকুলু মাত । কোন কাহনিৰে সোঁৱৰণ ।
লাহী বতাহে ৰ'দৰ সতে ঢৌ খেলিছে আৰু ডাৱৰে বৰষুণে
বুটলি আনিছে গছ-লতা-পাতৰ শব্দ ।
পাত সলাই পাকৰিজোপা একেবাৰে নতুন হৈ পৰিছে
নতুন পাতৰ আঁৰত লুকাই কুলিচৰাইটোৱে বিননি জুৰি মাতিছে ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৮
শব্দবোৰ সলনি হৈ গৈছে
মোৰ বুকুৰ মেজত
কেইটামান পুৰনি চিনাকী শব্দ নিজানে পৰি আছে -
অভিধানৰ অৰ্থ সিঁহতৰ গাত বীন্দু বিসৰ্গও নাই,
সলনি হওঁতে নউন হৈ পৰিছে সিঁহতৰ মুখ
হেৰাই গৈছে সেই তুমি-তামা চিনাকী;
পুৰণি আঁহত জোপাৰ পাতত অনতি-অতীতৰ অকপট ছাঁ -
সলনি হৈ গৈছে শব্দবোৰ, লুপ্তপ্ৰায় শব্দবোৰ
এতিয়া এটা এটাকৈ ঘাই বাটলৈ ওলাই আহিছে
সিঁহতৰ শৰীৰ জুৰি আষাঢ়-শাওণৰ বৰষুণ ...
মাটি গোঁসানীৰ মুখ
দুপৰ গৈ গধূলি হ'ল -
আকাশটিলাৰ বাগিচাখনত এথুপি তৰাই ভুমুকিয়াইছে,
মোৰ গোঁসানী-সজা হাতৰ মাটি এতিয়াও শুকুৱা নাই,
কুৱলীয়ে ঢাকি ধৰিছে আধা-গঢ়া গোঁসানীৰ মুখ;
নিয়ৰ পৰিছে চোতালৰ ক'লা তুলসীজোপাত ...
নতুন ধানৰ গোন্ধ
(অনা-বতাহত লৰে থুৰিপাত)গধূলি হৈ আহিল
বেলিয়ে ঠেং মেলিছে -
পথাৰ ঢাকি থকা চৰাইবোৰ
মাদৈ-মদাৰৰ আগেৰে
ঘৰমুৱা হ'ল
ধান চপাই
তয়ো চাগৈ জুৰুলি ঘামেৰে
ইমান পৰে ঘৰ পালিগৈ -
বতাহত নতুন ধানৰ গোন্ধ ...
মানুহৰ বুকুৰ ঢৌ
কথাবোৰ মোৰ খুব নিজৰকৈ ক'বৰ মন গৈছে । বৰ নিজৰকৈ,
দুগালেৰে বৈ অহা চকুপানীৰ দৰে । তৰাবছা বুকুৰ এন্ধাৰত
বগুৱা বাই ফুৰিছে বৰেগঞা এই অজান্তি শব্দবোৰ;
মই কাগজ-কলম যতনাই ল'লো, যদি এষাৰো বুটলিব পাৰোঁ;
মানুহৰ বুকুত ইমান ঢৌ, ইমান সৰ্বজনীন মানুহৰ বুকু -
শস্যবান মাটিলৈ চাই মই মূৰ দোঁৱাই ৰ'লো ...
জোনাকী পংক্তিমালা
১
ওঁঠৰ পৰা গানলৈ, ফুলৰ পৰা গোন্ধলৈ
চকুলোৰ পাৰঘাটেৰে তুমি মোক লৈ গ'লা ধানৰ উমাল পথাৰখনলৈ
২
ভালপোৱাতকৈ সেউজীয়া আৰু একো নাই ।
তোমাৰ বুকুত হেন্দোলি আছোহি
পৃথিৱীৰ গোটেইখিনি সেউজীয়া ... ...
৩
মোৰ চহা পিঠিত ৰ'দ-বৰষুণ, কলিজাত ধানৰ কঠীয়া
থিত্-গৰকি বিচাৰি পালো সীৰলুৰ শিৰে শিৰে বৈ যোৱা
চকুলোৰ তলসোঁতা নৈ ...
৪
শাওণৰ বৰষুণজাকে পানীৰে ভৰাই দিছেহি মোৰ বুকুৰ পথাৰ -
কুমলীয়া ধানৰ শিপাই খামুচি ধৰিছে মাটি ... ...
৫
অ'নিঠুৰ, তোলৈ থৈ গ'লো মোৰ এই দেহ-ভোগজৰা
তোৰ মলঙা ওঁঠৰ যদি জেউতি চৰে
৬
মোক দোতৰা সাজি বজাবা । মই বাজি উঠিম তোমাৰ হাতেৰে ।
চৌদিশে বৈ যাব গানৰ সুৰভি ।
৭
তুমি আগবঢ়াই দিয়া তোমাৰ সেউজীয়া হাত -
মই শস্যৰ প্ৰতিমা গঢ়োঁ ... ...
৮
তুমি শস্যৰ দুচকুৰে বৈ অহা মোৰ কলং-কপিলী -
গধূলি বতাহত ধূলি-বালিৰ সেমেকা গোন্ধ ... ...
৯
ধুমুহা ডাৱৰে ছউনি পাতিছে -
তুমি আগুৰি থাকিবা মোৰ ভৰপক ৰুপহী পথাৰ ...
১০
কাঁইট যিমানে কঠুৱা ফুলৰ জেউতি সিমান চৰে
মোৰ ভালপোৱাৰ সতিনীঅঁহীয়া কোঁহে কোঁহে
জাকিমাৰি উঠে এজোলোকা তেজ
১১
মুখ-আন্ধাৰ গধূলি
পাঁজীসেৰীয়া তোৰ দহোটা আঙুলি
মোৰ পদুলিত সাঁজৰ সলিতা হৈ জ্বলিছে ...
১২
মোক লটৰলিৰ ধেমালিয়ে লগ এৰা নাই
ভৰা নৈত জাপ দি আকৌ এবাৰ পানীৰ তলি চুই আহিব খুজিছোঁ ...
১৩
বাৰিষাৰ নৈ যেন আইদেওৰ বন্ধিব নজনা চুলি -
ধ্বনিময় বতাহত অস্থিৰ গছ-গছনি, ভাষাৰ সেউজীয়া সুন্দৰ শৰীৰ ...
১৪
তই মোৰ শিৰলু ফালি গৈ থকা অবাধ লাঙল -
নিয়াৰি-চিকুণ লোৰ ফাল ...
১৫
মোক সুঁৱৰি নৈৰ দাঁতিত এজোপা বাঁহ ৰুবি
নৈলৈ হালি গৈ সেউজীয়া বাহজোপাই তোক বাৰিষা-খৰালিয়ে
বৈ যোৱা সোঁতৰ গান শুনাব ...
১৬
ভালপোৱা মোৰ মুঠিখোলা হাতৰ একাঁজলি বগা ধক্ধকীয়া আখৈ -
চাৰিওফালে সিঁচৰিত হৈ আছে ...
১৭
দুখে দহো আঙুলিৰে চকুলো টোকে -
মোৰ নিমাত হাতৰ তলুৱাত গজি'উঠিছে এজোপা গছ;
ডালে-পাতে সেউজীয়া চকুৰ ঠাৰেৰে বাঢ়ি অহা গছজোপাৰ
গোটেই গাতে বতাহ -
শিপাৰ পৰা পাতলৈকে, পাতৰ পৰা আকাশ ...
১৮
জীপাল মাটিত দ-কৈ শিপাব ধানে
মোৰ ভৰিৰ পতাৰে এটোপ-দুটোপকৈ তেজ বিৰিঙিছে ...
১৯
এডাল তাঁৰ চুলেই যেনেকৈ বাজি উঠে গোটেই বীণখন
তেনেকৈ বাজিছে মোৰ ভালপোৱাৰ বিষাদ ...
২০
তই মোৰ সোঁৱৰণ -
সপোনৰ শিতানৰ এপাহ নিজান গোলাপ,
ৰাতিপুৱাৰ চোতালৰ ধাননি চুই অহা এচেৰেঙা ৰ'দ ...
২১
আকৌ খিল্খিলাই উঠিছে ধানবোৰ
এবেলা ৰ'দত, এবেলা বতাহত হালিছে-জালিছে -
ধান মোৰ, মৰোঁ-জীঁও তেজ-পানী-বতাহ,
গোটেই গাতে শিপাই আছে ...
২২
তই মোৰ ধানৰ সেইজীয়া পথাৰ, বোকাপানীৰ সেউজীয়া শিহৰণ ...
২৩
তোৰ বুকুৰ বাওঁকাষেই চপাই থৈছ ভালপোৱাৰ নাওখন -
পাল তৰি মেলি দে; তেজৰ ঢৌ ভাঙি জয় কৰি আহক পৃথিৱী ...
২৪
ভালপোৱা মোৰ দীঘে-বাণীয়ে সিঁচৰিত হৈ আছে পৃথিৱীৰ ইমূৰ-সিমূৰ ...
২৫
ভালপোৱা হেৰুৱাই মানুহ বৰ অকলশৰীয়া -
তই মোৰ কাষ চাপি ভালপোৱাৰ এষাৰি গান শুনাই যা,
ঘাঁহৰ দৰে সহজ সেউজীয়া ...
২৬
মোৰ সোঁভৰিয়ে উমান নেপায় বাঁওটো ভৰি কলৈ গৈ আছে
এনেকৈ গৈ গৈয়েই তোৰ কাষলৈ আকৌ উভতি অহা ;
তই মোৰ ব-ছেৰা জীৱনৰ ঢৌ-লগা গান ...
২৭
তই মোৰ পাতসৰা গছৰ থুনুক-থানাক্ কুহিপাত,
উশাহ সলাবৰ ফুৰ্ফুৰীয়া এছাটি বতাহ ...
২৮
থৌকি বাথৌ জীৱনৰ সোঁতে ঢৌৱাই দিয়ক
মোৰ একৌয়া বোটলা শব্দৰ কবিতা - নাহৰো নেলাগে, তগৰো নেলাগে,
আইদেৱে ব কি ফুল বিচাৰে, পাৰিজাত যে পাবলৈ নাই ...
২৯
তোৰ ফুল বোটলা হাতখন দে, সুঙি চাওঁ -
ৰাতিপুৱাৰে ফুলৰ গোন্ধ তোৰ হাতৰ তলুৱাত গধূলিলৈকে
মল্মলাই আছে ...
৩০
মন, মেলি দে তোৰ দুৱাৰ, শুনো সপোনৰ গান -
মোৰ হাতত কানপাতি নিজানে পৰি আছে এমুঠি ধানৰ লেছেৰি
৩১
মোৰ চহাই থোৱা পথাৰত ভুঁই-লখিমীৰ ভৰিৰ খোজ পৰিছে -
সপোনৰ ডাৱৰে কঢ়িয়াই আনিছে বৰষুণ, বাউল বতাহত
তিতিছে বুৰিছে ধান-জীয়ৰীৰ সেউজীয়া কেছ-বচা ৰিহাখন ...
৩২
মোৰ একাষে নৈ, একাষে পথাৰ -
কান্দোন উতলা বুকুৰ দুকাষে নৈয়ে-পথাৰে সমানে ঢৌ খেলিছে
কোনে আগে ঘাই চুই আহিব পাৰে ...
৩৩
ডাৱৰে গাজিছে, চাক ভাঙি বৰষুণ আহিব । দুদিনতে বাঢ়ি উঠিব নৈ-বিল ।
পথাৰখনৰ শুকান জিভাত লাগিব বাঢ়নী পানীৰ সোঁতৰ সোৱাদ ...
৩৪
কোনোবাই মোৰ বুকুখনি খন্দি চাইছে । গছ-লতাই কুঁহিপাত মেলিছে -
কলিজাৰ সাঁকোখনৰ সিমূৰে একো-কোহালি পীঁপাৰ মাতে
থৌকি-বাথৌ কৰিছে ...
৩৫
তই মোক কান্দি কন্দুৱালি
মোৰ অফলা পথাৰ তোৰ চকুলোৰ শস্যময়
তোৰ চুমাৰ তিতিকি সোৱাদ মোৰ পিছল দুখন ওঁঠত ...
৩৬
মোৰ টোপনিৰ শিতানত সাৰে আছে প্ৰাণময় শস্যবীজ
ধূলি-বালি মলিন নিসৰ্গৰ শৰীৰ-অশৰীৰে কঠিন জাগৰণ ...
৩৭
মোৰ খৰাং বুকুত গাজি গুমৰি আছে গৰ্ভৱতী শস্যমালা
ক'তো বিষাদৰ চিন নাই, তেজৰ সোঁতে-ওভটনিয়ে
উৎসৱৰ যো-জা চলিছে
মোৰ নিৰীহ হাতত শেলুৱৈ ধৰা পুৰণি বাহীঁটো ৰৈ-ৰৈ বাজিছে ...
৩৮
সোঁৱৰণ মোৰ -
আইদেউৰ পুখুৰীৰ হালি থকা নল-খাগৰি, আবেলি বতাহৰ তৎপৰ ছাঁ ...
৩৯
তই মোৰ মৰুভুমিৰ এপলক ৰামধেনু, উতলা বতাহত শস্যকণাৰ গোন্ধ ...
৪০
অ'মোৰ সুন্দৰ বন্ধুবোৰ, নিজান ওঁঠত মোৰ গুজি দি যা একোঁহা শব্দ,
এঙামুৰি দি উঠক ধানৰ পথাৰ
৪১
তোৰ লখিমী চপোৱা হাতেৰে মোকো বুটলি ল'বি
ডালেপাতে শিপাৰে গোটেই মানুহটোকে -
মই গুণ্গুণাই থাকিম তোৰ ওঁঠ দুখনত ...
৪২
পিয়াহত মোৰ কলিজাৰ আঁত শুকাই গৈছে
তই চৰাইবাহী বতাহত ৰুমাল জোকাৰি ঠাৰে-চিয়াঁৰে বাট দেখুৱাবি ...
তই সুঁহুৰিটো মাৰি পোনেই পানী-অনা ঘাট পামগৈ
৪৩
মোৰ অসুখৰ নিজানত তই নিদানৰ আখৰময় সেউজীয়া ডালপাত;
দীপ্তিময় বন্ধুত্বৰ উমাল উপস্থিতি । অসুখ মোৰ যুৰীয়া,
দুখ-বিষাদৰ মাটি চহাই সপোনৰ মাজলৈ গুচি যায় ।
সপোন মোৰ মাঘী সৰিয়হৰ সোনৰ পথাৰ ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৭
কবিতাৰ অভিঘাত
শিপাডাল তলে তলে গৈ কোনোবাখিনি পালেগৈ । শিলুৱা মাটিও হেলাৰঙে
পৰ হৈ গ'ল । কিংবদন্তিৰ দুৱাৰ ঢকিয়াই এতিয়া মোৰ বুকুত ছট্ ফটাই আছে সোঁৱৰণ ।
মোৰ গাত গা থৈ মেলি দিছে ভাগৰুৱা ডেউকা ।
নৈ-বিল অন্দোলিত প্ৰকৃতি-শব্দমালাৰ কোনোবা নিজান বিছনাত
হেৰোৱা শব্দ-সুঁৱৰি অথালি-পথালিকৈ শুই আছে -
মোৰ ভিতৰে ভিতৰে বৈ থকা ভাষাৰ দ্ৰাঘিমা; ভালপোৱাৰ দেশ-দেশান্তৰ ...
গানৰ পাঁচোটা ঘৰ
তৰাৰে ভৰি পৰিছে আকাশ
এচপৰা ধূলিয়ৰি ডাৱৰে
তাৰ কামিজটো সলাই নতুন চাই এটা পিন্ধি ল'লে
আৰু বুকুৰ চিক্চিকীয়া বুতামৰ পাঁচোটা ঘৰত আঙুলি বুলাই
গুণ্গুণাই গান গাবলৈ ধৰিলে -
ঢাপৰ চতিয়নাৰ গোন্ধে গোটেই বাটটো আৱৰি ধৰিছে
এটা আধৰুৱা কবিতা
(মোৰ তুঁহ-জুই বুকুৰ সপোন : ধান দাবলৈ সৰুমাই আহিছে -হাতৰ লাচতে চপাই যাবহি দুখনকৈ পথাৰৰ ধান)
এইবাৰ ধানৰ বিয়ন নহ'ল । শোকে খুন্দা মাৰি ধৰে । বতাহে
ৰি-ৰিয়াই থকা নাই ধাননিৰ সেমেকা বুকু । আঁঠুৱনি নৈখনো
আমনি-জিমনিকৈ পৰি আছে । কল্কলনি নাই । জাৰৰ চৰাইজাক
পথাৰমুৱা নহ'ল ।
ভালপোৱাৰ সাঁকোখন জুৰি ধানৰ পথাৰে বিনাইছে -
উজাই অহা নাই পকাধানৰ গোন্ধ, অঘৰী বতাহে এবাৰো
চুইয়েই নেচালে ধানৰ সেউজীয়া ওঁঠ, জঁয় পৰি আছে ধানবোৰ ...
ডাৱৰে ঢকা তৰাবোৰ
লাহে লাহে চাৰিওফালে এন্ধাৰ হৈ আহিছে -
বতাহত এপাহ দুপাহকৈ স'ৰি পৰিছে গানৰ পাহি,
গান মোৰ প্ৰিয় পৃথিৱীৰ সুৰীয়া উপহাৰ;
আজি হঠাৎ আলহী হৈ ওলোৱা এচমকা ডাৱৰে
অলীক হাতেৰে ঢাকি ধৰিছে
তৰাবচা এবুকু আকাশ; বাঘৰ চকুৰ দৰে তৰাবোৰ ...
কলিজাৰ এডৰা সেউজীয়া
আজি কেইদিনমানৰ পৰা কুৱলী পৰিবলৈ লৈছে । কাতিমহীয়া বতৰ -
ৰাতিপুৱা বেলিটোৰ ওলাওঁতেও দেৰি আৰু উভতি যাবলৈকো তৎ নাইকিয়া,
গধূলিয়ে আসৈ পোৱা হাতে মুচি দিছে বেলিৰ সোনোৱালী মুখ !
এন্ধাৰত গা-উদঙাই তৰাবোৰ জ্বলিছে
সোঁৱৰণৰ তলে তলে বাঢ়ি আহিছে মোৰ ধানবোৰ -
সজাই-পৰাই থোৱা কলিজাৰ এডৰা সেউজীয়া
আঁঠুমুৰীয়া ধানৰ আঁৰত চৰাইৰ মাতৰ দৰে কাৰোবাৰ কান্দোন শুনিছোঁ -
জাৰৰ ৰ'দত উঠোতে বহোঁতে ধানবোৰ মোৰ পোৱাঁতী হ'ব ...
Saturday Sketch 25 - Solitary girl
Sketch made with sailor fude de manned and baoer fountain pen. for black lines used Noodler's booletproof, and for red used pilot iroshizuku brown. Light wash with brush pen. And then a filter applied.
Sailor fude de mannen pen review
I learnt about the sailor fude de mannen pen while searching through amazon webstore and was intrigued by its angled nib feature. It was new to me and I decided to give it a try. Price(I bought it at 900 INR) is way above a decent quality fountain pen in Indian market, however that didn't stop me from ordering the pen. When the pen arrived, I was bit disappointed to see that the look of the pen is not so attractive but then that was not what I bought the pen for.
One important thing is that the pen does not come with converter but with two ink cartridges that hopefully will go for two months with regular casual drawings. Converter is sold separately and costs almost as much as the pen itself!
 |
 Sailor Fude de Mannen angled nib |
The pen that I have, comes with a 55 degree angled nib. There is another variant that comes with a 40 degree angled tip. The 55 degree one feels just normal in hand which may be because pen is held at hand at an angle which is nearer to 55 degree. So, I am not in hurry to get the 40 degree one.
The pen comes with comparatively longer barrel which may not feel very good to look at but it feels comfortable in hand and pretty balanced.
The pen comes with two cartridge refill(it surprised me) but no converter. Its okay to use the cartridge refill to draw initially but converter for a fountain pen is a must and I feel fountain pens should come with it. The inks in the cartridges are not waterproof and good for washing. But with converter, any fountain pen ink can be used.
The pen can be used to draw beautiful lines with great line variations. It took some time to get adjusted to it and it may take some more time to master it to get lines as wanted. But sure it is a fun pen and a must have for P&I sketch lovers. Here's a sketch i did with the pen.
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৬
ৰ'দ বতাহৰ পঢ়াশালি
পাৰ ভাঙি দুচকুৰ লুণীয়া পুখুৰী লাহে লাহে ম'জি গৈছে
হেঁপা মেলি বাঢ়ি আহিছে মোৰ চোতালৰ দুৱৰিডৰা
তই মোৰ গছবন-ঘাঁহৰ সেউজীয়া বহল দুচকু -
আমনা ধানৰ বিশাল পথাৰখন, ৰ'দ-বতাহৰ মুকলি পঢ়াশালি
মোৰ মজি'যোৱা পুখুৰীৰ পাৰে পাৰে ভেঁট আৰু মেটেকা ফুলিছে
নৈখনৰ খৰতকীয়া সোঁতৰ পাছ লৈছে হৰিণাজাকৰ ছাঁবোৰে
মাটিৰে গঢ়া গান
(তোলৈ মনত পৰিছে)গান সামৰি তই গুচি গ'লি
তোৰ দোতাৰাখন তেনেকৈয়ে থানবান হৈ পৰি থাকিল মজিয়াত
ছিঙা তাঁৰ দুডাল
দুধাৰ চকুলো
উজাই বৈ আহিছে মাটিৰ সুৰেৰে ...
চ'তফুৰা গান
বৰষুণ এজাক আহিবলৈকো ডাৱৰৰ ছাঁটোকে নাই । ধূলি - বালিৰে
আকাশখনৰ গা টাটৰি বান্ধি আছে । তই মোক উদং পথাৰখনতে
বহুৱাই থৈ কোনোবাখিনি পালিগৈ ।
শুকাই খীনাই নোহোৱা হোৱা তৰাং নৈখনৰ পাৰতে
মই সেই তেতিয়াৰে পৰা বহি আছোঁ ।
এতিয়া সাঁজ লাগিবৰে হ'ল ।
অলপ পিচতে চুচুক্-চামাক্ কৈদুটা এটা বিৰিংগুটীয়া তৰা
ওলালেও ওলাব পাৰে ।
বৰষুণ আৰু কেইদিনমানলৈ নাহে ।
পিয়াহত মৰহি গৈছে আমাৰ ঘৰৰ কাষৰ আটাইবোৰ গছ-গছনি ।
তই নৈখনৰ পৰা কেই কলহমান পানী আনি গছবোৰৰ গাত দিবি ।
পানী পালে গছ আকৌ ডালে পাতে আগৰদৰে ধুনীয়া হৈ পৰিব ।
ফিৰ্ ফিৰ্ কৈ উৰিব চ'তলগা গছৰ পাতবোৰ ।
চুবুৰীয়াই তোৰ গুণ বখানিব ।
তই বাৰু বিহুৱান বৈছ নে, মহুৰাৰ মাতকে দেখোন শুনা নাই ...
আন এটা গান
নাও মেলি নাৱৰীয়া এতিয়াও উভতি অহা নাই
তাইৰ খোঁপাৰ ফুলপাহ লেৰেলি পৰিছে, বতাহত স'ৰিছে
ফুলৰ বঁহীয়া পাহি -
কলমৌ মেটেকাৰ মাজেৰে বেলি গৈ কোনোবাখিনি পালেগৈ ।
পাতলীয়া ডাৱৰৰ তেলেৰে লাহেকৈ ভূমুকিয়াইছে জোনটোৱে,
আজি পূৰ্ণিমা ৰাতি -
নৈৰ সোঁতৰ বিপুল উৎসাহ
ঘৰমূৱা নাৱৰীয়াৰ ব'ঠাৰ চাবে চাবে এটা তীখা-মোখৰা গান উটি আহিছে ...
কোনোবা এদিন
কালিৰ ধুমুহাজাকত নৈ পাৰৰ কদমজোপাৰ ডালবোৰ ভাঙি পৰিল ।
ঘাটত বান্ধি থোৱা নাওকিখন বোকাত পোত খালে ।
ডাঁৰ-বঠাৰো চিনচাব নোহোৱা হ'ল; উটি গৈ কোনোবাখিনি পালেগৈ ।
মলিয়াই থকা মাটি-মিঠা বুঢ়া আমজোপাও শিপা উভালি ঠাইতে পৰি আছে ।
আজি আকাশখনত ডাৱৰৰ সঁচ নাই । ৰ'দজাকো পাতল ।
ব'হাগৰ কাঢ়া সোৱাদ নাই । নৈৰ ভৰা বুকুৰ আলতীয়া বোকাত
শামুক বিচাৰি কেইটামান ঘৰচীয়া হাঁহ ইফালে সিফালে চ'ৰি ফুৰিছে ।
সিঁহতৰে আগলি দীঘলী পাখিৰ খলকত
কলমৌ-হেলেচৰ পাতবোৰ ল'ৰিছে চ'ৰিছে ।
ঢৌবোৰ ঘূৰি ঘূৰি পাৰলৈ আকৌ উভতি আহিছে ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৫
Read more poems of Hiren bhattacharya here
এদিন শাওণ
আজি শাওণৰ বাৰ কি তেৰএৰাল ছিঙি ক'লা ডাৱৰবোৰে আকাশখনত হেম্বেলিয়াই আছে
চকুপচাৰতে হুৰ্ হুৰহুৰকৈ বৰষুণ আহিব -
সোঁতে টলবল মোৰ নাৱৰ কাষেৰে
এটা ৰুপালী চিতল বাঢ়নী পানীৰ উমান লৈ সাঁতুৰি ফুৰিছে
তাৰ গায়ে-পিঠিয়ে সাতোসাগৰৰ লুণীয়া ঢৌ
সপোন অকণ
(শালিনিলৈ সাঁচি থোৱা)জাৰ পৰক -
তোক লৈ এদিন ৰাতিপুৱাই সৌ ঘাঁহনিখনলৈ ওলাই যাম ।
শুদা ভৰিৰে কুঁৱলী তলেৰে ঘাঁহত খোজ কাঢ়ি বৰ ভাল লাগে -
আমাৰ ভৰিৰ তলুৱাত লাগি থাকিব
নিয়ৰত তিতি থকা সেউজীয়া ঘাঁহ -
এন্ধাৰে ধলফাট দিলে কুঁৱলীসনা তোৰ কোমল চুলিকিডালত
হাত বুলাই বুলাই ঘৰলৈ উভতিম ।
তোলৈ গুঁজি থোৱা নাদৰ পাৰৰ শেৱালিপুলিটোৰ
এইকেইদিনতে কেবাটাও নতুন পাত ওলাইছে
সূতা ছিগা চিলাখন
(বাছাধনৰ লগবোৰৰ হাতত)হাতবাউল দি ল'ৰাটো গ'লগৈ
সমনীয়াহঁতে দিখৌপাৰলৈকে আগুৱাই দিলে
আকাশখনত থৰ লাগই থাকিল মনমৰা গধুৰ ডাৱৰবোৰ
লাহে লাহে ওন্দোলাই থকা ডাৱৰখিনি
আকূলি-বিকুলি বতাহেৰে নামি আহিছে
এতিয়াই হুৰহুৰকৈ বৰষুণ দিব
পানীৰে ভৰি পৰিব দিখৌ-দৰিকা
নৈ দুখনৰ দৰেই জীয়াই থাকক
আমাৰ তেজৰঙী সোৱৰণ, আমাৰ ভালপোৱা
চৰাইৰ ডেউকাত বতাহ
(চেনেহৰ বাইদেউৰ হাতত মৰমেৰে )বয়স বাঢ়োতে বাঢ়োতে আমি বুঢ়া হ'লো
সাঁকো নোহোৱা নৈখনৰ পাৰত এতিয়া আমি ৰৈ আছোঁ
সোঁৱৰণ হেৰোৱা মনে খলকনি তুলি পাৰ হৈ যাব খুজিছে
বিষাদৰ ধূলি-বালি এন্ধাৰ;
বতাহত উৰি ফুৰা ল'ৰালি দিনৰ
এটা গান আজি মোৰ বৰকৈ মনত আহিছে
পাহৰোঁ বুলি জানো পাহৰিব পাৰি -
কাবৌ কৰিছো সোঁৱৰণ ! তই মোক হাতধৰি পাৰ কৰি নে নৈখন
ভোগালিৰ সপোন
জাৰকালি মেজি জুইকুৰাৰ দৰে গছপাতৰ আঁৰত লুকাই থকা চৰাইবোৰ
জাকিমাৰি ওলাই আহে বসন্তত, ময়ো তোৰ দীঘল চুলিটাৰিৰ এন্ধাৰত
লুকাই থাকিম ঠেটুৱে ধৰা জাৰৰ ৰাতি -
ভোগালিৰ মেজি জুইকুৰাৰ দৰে কোনোবা এটা দোকমোকালি
নিজান ঠাইত জ্বলি উঠিব মোৰ পথৰুৱা গা -
আকাশে-বতাহে দেও দি ফুৰিব দহোখন চোতালৰ উথল্ উঠা তেজ
চেকুৰা-চেকুৰে তেজ ...
Read more poems of Hiren bhattacharya here
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৪
যদি মনত পৰে
(তই মোৰ নিজান শস্য, মাটি বুকুৰ তেজ-গোৰা গান)লাগিলে মোলৈ মনত পেলাই হুমুনিয়া এটাকে কাঢ়িবি
গছ-লতাই মনেজানি সলাই যাব পুৰণ পাত
নৈলৈ আহিব নতুন পানীৰ ধল -
ধানে-পতানে বলীয়ান মোৰ সিঁচৰতি তেজৰ আখৰ -
অনুকাৰ অনুৰূপেৰে যেতিয়া জীৱন ...
বিহু বিনন্দীয়া
সঁচলৈ থোৱা মোৰ সোঁৱৰণমুঠিত পাহৰা পথাৰৰ বতাহ লাগিছেকুলাই-পাচিয়ে নধৰা ডাৱৰে গোমোঠা আকাশ -
আমাৰ লগৰে একেটা বাটেৰে একানপতীয়াকৈ এখন নৈ বৈ আছে -
ঘোলাপানীত সাঁতুৰি-নাদুৰি ফুৰিছে বিহু বিনন্দীয়া দিন ...
তিনিশৰীয়া কবিতা এটা
ধানৰ শীহে মূৰ দোৱাই থকা পথাৰখনৰ কাষতে মই ৰৈ আছোঁকাচিয়ালি ৰ'দত ধাননিডৰাই উদঙাই দিছে তেল-পিচল জিক্মিক্ গা -
ৰ'দে বতাহে চাৰিওফালে বিয়পি পৰিছে ল-নি ধানৰ গান ...
শস্যমুখৰ ভাষা
(কবিতাই খেৰ-কুটাডালো বোটলে ... )মই মাটি চুই আছোঁচ ঘাঁহবনৰ সেউজীয়া -
তোৰ মেধাৱী পাঠে এই শুকান মাটিকণ শস্যময় কৰক
শস্যমুখৰ ভাষা-ভংগিৰে মোৰ দুচকু গধুৰ হৈ আহিছে -
তোৰ সোৱাদ-লগা ওঁঠৰ এটা চুমাৰে মচি দে মোৰ বৈ অহা এবুকু তেজ
পথাৰ ঢাকি পৰিছে চৌফলীয়া ৰ'দ -
তই মোৰ আঁহতজোপাৰ ছাঁ, পাতে পাতে বতাহ ...
ধল ভাঙি আহিছে
মোৰ শৰীৰ জুৰি ব্যকুলতা, গছ গছনিৰ সেউজীয়া -
কঠীয়ালৈ থোৱা ধানমুঠি হাততে সেমেকিছে
ছটিয়াই দিলে শিপা মেলিব;
পথাৰখনলৈ নতুন পানী অহাৰ শব্দ শুনিছোঁ, ধল ভাঙি আহিছে
ধল ভাঙি আহিছে শস্যমুখৰ দিন ...
মোৰ তেজত বোকা মাটিৰ আলতীয়া গোন্ধ, হালি পৰিছে ধানৰ কঠীয়া ...
Saturday sketch 024 - Girl sitting
This sketch has been made in my tiny A6 size drawing pad using Kurutoga pencil with Calmin 0.5 lead and minimal use of eraser. Time taken - 30 min approx.
Drawing Tutorial 024 - Basics(Part - 2) - Hatching and tones
Hatching is one simple technique used for tonal variation in sketching. Though in realistic graphite drawings this technique is seldom used, but in quick sketches it is used frequently. Also, in finished drawings, hatching is used specially with ink drawings and it gives a unique look and feel to the drawing.
Hatching, in its primary types, can be divided in three groups.
1) Simple hatching
2) Cross hatching
3) Contour hatching
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩৩
মোৰ এহাতে সামৰা শব্দবোৰ...
গৰখীয়াবোৰে গান গাইছে । বিৰহে দহি নিয়া শুকান মাটি
জলাহ ডাৱৰে ঢাকি ধৰিছে । আঁহতৰ তলেৰে সোঁ-সোঁৱাই বতাহ ব'লিছে ।
মোৰ এহাতে সামৰা শব্দবোৰ আন হাতেৰে আন ক'ৰবালৈ গুচি গৈছে ।
বনৰীয়া নৈখনৰ ইপাৰৰ ছাঁ গৈ সিপাৰে পৰিছে ...
অন্য অনুবাদ
এটা গান শুনাই যা ।
গান গালে তোক বৰ ভাল দেখি,
চকুৱে-মুখে তোৰ হাঁহিটো বিৰিঙে ।
মোৰ ওপজা ভাষাৰ নিনাদ
তোৰ গানত অন্য অনুবাদেৰে তীব্ৰ
প্ৰেমে উত্তাপে উজাৰ ...
ধানে যেতিয়া গেঁৰ ধৰে
তই মোক ভাল পাবলৈ শিকালি
পাতল জিভাত মোৰ লোণৰ মহঙা সোৱাদ লগালি ।
আজি কাউৰীয়ে কা-কৰাৰ আগতেই মই এইখিনি পালোহি -
চোতালত ৰ'দকণো পৰিবলৈ নৰ'লোঁ ।
গছৰ পাতেৰে কাতিৰ নিয়ৰ পৰিছে
কুৱলীয়ে নোৱনি-তোলা ধাননিখনলৈ মই চাই পঠিয়ালোঁ -
ধানে গেঁৰ ধৰিছে ...
এটা সপোনৰ এছোৱা
কালি ৰাতি মই এটা সপোন দেখিলোঁ -
মোৰ হাড়ত গ'জি উঠা ঘাঁহনিডৰা গচকি
কোনোবা এটা ক'ৰবালৈ গৈ আছে
তাৰ খোজৰ ভৰত
নিজান সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ
আৰু নিকপ্কপীয়া হৈ পৰিছে
ৰ'দাই থোৱা খনীয়াখন যেন নিমজ ঘাঁহনিডৰা ...
মাটি মাতৰ ভৰাসুঁতি
মাতে-কথাই শব্দ সদায় সঁজাল । নেওচা দিলে দুখতে মৰহি পৰে ।
আমাৰ অজানিতে কিমান যে শব্দ নোহোৱা হৈ গৈছে
আইৰ চকুলৈ চালেই উমান পাবা ।
একোৰেই পূৰাব নোৱাৰি হেৰোৱা শব্দৰ ঠাই ।
আজি বেলি এপৰলৈকে মই আইৰ মুখলৈ চাই থাকিলো -
মাটিৰ মাতৰ ভৰাসূঁতিয়ে আইৰ মিচিকি ওঁঠেৰে দুৰলৈ বাট লৈছে ...
গৰখীয়াবোৰে গান গাইছে । বিৰহে দহি নিয়া শুকান মাটি
জলাহ ডাৱৰে ঢাকি ধৰিছে । আঁহতৰ তলেৰে সোঁ-সোঁৱাই বতাহ ব'লিছে ।
মোৰ এহাতে সামৰা শব্দবোৰ আন হাতেৰে আন ক'ৰবালৈ গুচি গৈছে ।
বনৰীয়া নৈখনৰ ইপাৰৰ ছাঁ গৈ সিপাৰে পৰিছে ...
অন্য অনুবাদ
এটা গান শুনাই যা ।
গান গালে তোক বৰ ভাল দেখি,
চকুৱে-মুখে তোৰ হাঁহিটো বিৰিঙে ।
মোৰ ওপজা ভাষাৰ নিনাদ
তোৰ গানত অন্য অনুবাদেৰে তীব্ৰ
প্ৰেমে উত্তাপে উজাৰ ...
ধানে যেতিয়া গেঁৰ ধৰে
তই মোক ভাল পাবলৈ শিকালি
পাতল জিভাত মোৰ লোণৰ মহঙা সোৱাদ লগালি ।
আজি কাউৰীয়ে কা-কৰাৰ আগতেই মই এইখিনি পালোহি -
চোতালত ৰ'দকণো পৰিবলৈ নৰ'লোঁ ।
গছৰ পাতেৰে কাতিৰ নিয়ৰ পৰিছে
কুৱলীয়ে নোৱনি-তোলা ধাননিখনলৈ মই চাই পঠিয়ালোঁ -
ধানে গেঁৰ ধৰিছে ...
এটা সপোনৰ এছোৱা
কালি ৰাতি মই এটা সপোন দেখিলোঁ -
মোৰ হাড়ত গ'জি উঠা ঘাঁহনিডৰা গচকি
কোনোবা এটা ক'ৰবালৈ গৈ আছে
তাৰ খোজৰ ভৰত
নিজান সেউজীয়া ঘাঁহবোৰ
আৰু নিকপ্কপীয়া হৈ পৰিছে
ৰ'দাই থোৱা খনীয়াখন যেন নিমজ ঘাঁহনিডৰা ...
মাটি মাতৰ ভৰাসুঁতি
মাতে-কথাই শব্দ সদায় সঁজাল । নেওচা দিলে দুখতে মৰহি পৰে ।
আমাৰ অজানিতে কিমান যে শব্দ নোহোৱা হৈ গৈছে
আইৰ চকুলৈ চালেই উমান পাবা ।
একোৰেই পূৰাব নোৱাৰি হেৰোৱা শব্দৰ ঠাই ।
আজি বেলি এপৰলৈকে মই আইৰ মুখলৈ চাই থাকিলো -
মাটিৰ মাতৰ ভৰাসূঁতিয়ে আইৰ মিচিকি ওঁঠেৰে দুৰলৈ বাট লৈছে ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩২
মোক নাঙলৰ ফাল কৰি গঢ়ি ল
মওক নাঙলৰ ফাল কৰি গঢ়ি ল,
খেতিবাতি ভৰপক শাওনৰ এই দিনকেইটা মই গাঁৱৰ পথাৰখনতে
দিনৰ দিনটো বোকা-পানীৰ লগতে থাকিম -
ভুঁই ৰোৱই ভুঁই ৰুব আৰু মই হাল বাম ।
বেলি পৰিলেই পথৰুৱা পানীৰে ৰোৱণীহঁতে হাত-ভৰি পখালিব -
মই নাঙলখন ওভোটাই কান্ধত তুলি দীঘল দীঘল খোজেৰে
ঘৰলৈ বাট ল'ম ।
ৰাতি টোপনিত উক্ দিব সপোনে ...
ৰাতিপুৱা
এন্ধাৰি পুৱাতেই আজি সাৰ পালো
এটোপ বৰষুণেৰে আকাশখন বাহী-মুখ ধুই আঁতাইছে
বেলি ওলাবলৈ এতিয়াও বহু পৰ আছে -
মই পাকতে নৈৰ পাৰলৈ ওলাই গ'লো
নৈখনৰ দুপাৰে লহ্পহ্কৈ বাঢ়িছে নলৰ গজালি -
দীঘল দীঘল ঘাঁহে ঢাকি ধৰিছে আলিকাষৰীয়া পথাৰখন
এই কেইদিন ৰাতি বৰষুণ দি আছে
নৈৰ থিয়গৰাটোৰ আঁৰ লৈ এবাহ ডাউক মোৰ চাৰিওফালে
পিট্পিটাই ফুৰিছে
সেউজীয়া গছ-লতাই সিঁহতক আৱৰি ধৰিছে ...
ৰাতি
এতিয়া মোৰ টোপনি আহিছে খুজিছে
অথনিৰে পৰা ইকাটি -সিকাটি কৰি বিছনাখনতে পৰি আছোঁ
ৰাতি আৰু এন্ধাৰ হ'লে
শিতানৰ খিৰিকীখন মই লাহেকৈ খুলি দিম -
হাস্নাহানাজোপাৰ সিপাৰে
জিক্মিকাই উঠিব এন্ধাৰ ৰাতিৰ তৰাৰ মৰ্মভেদী স্তব্ধতা -
মোৰ দুৰ্বল-মেধাৰ বুকুত খন্তেকীয়া ফুলৰ গোন্ধে
সজীৱ পাহি মেলি দিব ...
ভুঁইৰোৱা
এচিপ-দুচিপকৈ বৰষুণ চিপিয়াই আছে
তোৰ ভুঁইৰোৱা হাত-ভৰি আৰু কলাফুল দুটাত ছিটিকি পৰিছে
বোকাৰে লেও লোৱা ৰ'দ -
চকু পচাৰতে বাঢ়ি আহিব এই ধানবোৰ -
আবেলি বতাহৰ ৰি-ৰিয়নিত
ধানে মেলি দিব গা-চিকুণ সেউজীয়া দীপ্লিপ আগ
আৰু দুটা মথোঁ টান ৰ'দ লাগে
ডাৱৰ ভাঙি অহা ৰ'দৰ তাপত পুৰঠ হ'ব গাখীৰতী ধান
ৰোৱণী-শুৱনি মোৰ সৌ দ-বাম পথাৰৰ ধাননিডৰা ...
ধান হ'লে গান
চকুৰ পানীও প্ৰাণৰ ইংগিত, শুকান ডাৱৰ গৰজি নামিছে বৰষুণ ।
চপৰা চপৰে চহোৱা মাটি শস্যৰ সুগভীৰ স্পৰ্শত উতলা ।
প্ৰতিদিনৰ সূৰ্যটোৰ দৰে তীব্ৰ মোৰ মাটি-পানীৰ পংক্তি-পয়াৰ ।
মোৰ ঘামভৰা গানৰ সুৰেৰে উজাই আহিছে কবিতাৰ নিজান গৰিমা -
ধান হ'লে গান, ধান হ'লে গান ...
মওক নাঙলৰ ফাল কৰি গঢ়ি ল,
খেতিবাতি ভৰপক শাওনৰ এই দিনকেইটা মই গাঁৱৰ পথাৰখনতে
দিনৰ দিনটো বোকা-পানীৰ লগতে থাকিম -
ভুঁই ৰোৱই ভুঁই ৰুব আৰু মই হাল বাম ।
বেলি পৰিলেই পথৰুৱা পানীৰে ৰোৱণীহঁতে হাত-ভৰি পখালিব -
মই নাঙলখন ওভোটাই কান্ধত তুলি দীঘল দীঘল খোজেৰে
ঘৰলৈ বাট ল'ম ।
ৰাতি টোপনিত উক্ দিব সপোনে ...
ৰাতিপুৱা
এন্ধাৰি পুৱাতেই আজি সাৰ পালো
এটোপ বৰষুণেৰে আকাশখন বাহী-মুখ ধুই আঁতাইছে
বেলি ওলাবলৈ এতিয়াও বহু পৰ আছে -
মই পাকতে নৈৰ পাৰলৈ ওলাই গ'লো
নৈখনৰ দুপাৰে লহ্পহ্কৈ বাঢ়িছে নলৰ গজালি -
দীঘল দীঘল ঘাঁহে ঢাকি ধৰিছে আলিকাষৰীয়া পথাৰখন
এই কেইদিন ৰাতি বৰষুণ দি আছে
নৈৰ থিয়গৰাটোৰ আঁৰ লৈ এবাহ ডাউক মোৰ চাৰিওফালে
পিট্পিটাই ফুৰিছে
সেউজীয়া গছ-লতাই সিঁহতক আৱৰি ধৰিছে ...
ৰাতি
এতিয়া মোৰ টোপনি আহিছে খুজিছে
অথনিৰে পৰা ইকাটি -সিকাটি কৰি বিছনাখনতে পৰি আছোঁ
ৰাতি আৰু এন্ধাৰ হ'লে
শিতানৰ খিৰিকীখন মই লাহেকৈ খুলি দিম -
হাস্নাহানাজোপাৰ সিপাৰে
জিক্মিকাই উঠিব এন্ধাৰ ৰাতিৰ তৰাৰ মৰ্মভেদী স্তব্ধতা -
মোৰ দুৰ্বল-মেধাৰ বুকুত খন্তেকীয়া ফুলৰ গোন্ধে
সজীৱ পাহি মেলি দিব ...
ভুঁইৰোৱা
এচিপ-দুচিপকৈ বৰষুণ চিপিয়াই আছে
তোৰ ভুঁইৰোৱা হাত-ভৰি আৰু কলাফুল দুটাত ছিটিকি পৰিছে
বোকাৰে লেও লোৱা ৰ'দ -
চকু পচাৰতে বাঢ়ি আহিব এই ধানবোৰ -
আবেলি বতাহৰ ৰি-ৰিয়নিত
ধানে মেলি দিব গা-চিকুণ সেউজীয়া দীপ্লিপ আগ
আৰু দুটা মথোঁ টান ৰ'দ লাগে
ডাৱৰ ভাঙি অহা ৰ'দৰ তাপত পুৰঠ হ'ব গাখীৰতী ধান
ৰোৱণী-শুৱনি মোৰ সৌ দ-বাম পথাৰৰ ধাননিডৰা ...
ধান হ'লে গান
চকুৰ পানীও প্ৰাণৰ ইংগিত, শুকান ডাৱৰ গৰজি নামিছে বৰষুণ ।
চপৰা চপৰে চহোৱা মাটি শস্যৰ সুগভীৰ স্পৰ্শত উতলা ।
প্ৰতিদিনৰ সূৰ্যটোৰ দৰে তীব্ৰ মোৰ মাটি-পানীৰ পংক্তি-পয়াৰ ।
মোৰ ঘামভৰা গানৰ সুৰেৰে উজাই আহিছে কবিতাৰ নিজান গৰিমা -
ধান হ'লে গান, ধান হ'লে গান ...
Poems of Hiren Bhattacharya(হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩১
এটা দীঘল কবিতাৰ আৰম্ভ
এটা দীঘল কবিতাৰ আৱেগময় আৰম্ভ যেন -
মোৰ তেজত জীপ্ লৈছে শুকান এখন পথাৰে আৰু তাৰ চৌকাষে
গ'জি উঠিছে নলৰ গজালি ...
মই তোৰ কোলাত মুৰ থৈ সপোন দেখিছোঁ -
মোৰ চোতালখনৰ চিকুণ ছাঁত চ'ৰি ফুৰিছে কোনোবা আমলখি হাবিৰ
ফুটুকা-ফুটুকী হৰিণা এহাল
আৰু ৰ'দ-ধেমেলীয়া সৰিয়হনিডৰাত গুণ্গুণাই আছে
এঠালতীয়া জীৰণীয়া এবাহ মৌ -
বতাহত নৈপৰীয়া বুঢ়া শিমলুজোপাৰ তুলাবোৰ উৰিছে ...
এটা বিহুৱা কবিতা
চ'তৰ ৰ'দে ডেই-পুৰি নিছে গোটেইখন
আঁহতৰ তলে তলে অনাই-বনাই ফুৰিছে বিহু-লগা দুপৰৰ ছাঁ -
আজি ৰাতি এই বাটেৰেই
সূত-লাহি বিহুৱান হাতৰ টিপতে লৈ বৰদৈ-সৰুদৈচিলাহঁত আহিব
- দুকাষে গছ-লতা সেউজীয়া সপোনৰ দুখন ডেউকা ...
এটা গান সাৰে আছে
তেজ-মুয়ে ধৰিছে মোক, এন্ধাৰ দেখিছোঁ
তই কাষতে থাকিবি, তোক পালে মোৰ সাহ বাঢ়ে ।
মোৰ ভিতৰখন তেনেই ঠুনুকা । ভাঙি পৰিছে টুকুৰাটুকুৰে, খোলাকটিৰ দৰে ।
চাওঁ, ওচৰ চাপি আহ -
তোৰ পেঁপা বলা উমাল হাতখন মই হাতৰ মুঠিত লৈ ডাঠ কৰি লওঁ মন !
চাৰিওফালে ধুমুহা-বিজুলীৰ তাণ্ডব ...
মোৰ সপোনে-শৰীৰে
গছবোৰ ঠাল-ঠেঙুলি মেলি জেতুকা পিন্ধিছে
দহো আঙুলিৰে কুঁহিপাত বুটলি দাংদোলা কৰি আনিছে বতাহে
মোৰ শব্দৰ শুকান চোতালখনত এটোপ-দুটোপকৈ বৰষুণ পৰিছে
আৰু শিৰীষতলৰ চিৰলি চিৰলি ৰ'দৰ মাজেৰে
কোনোবা হাবিতলীয়া ফুলৰ গোন্ধ উৰি আহিছে
নাৱৰীয়াহঁতে নাও মেলি দিছে দিহিঙে-দিপাঙে ...
এটা সহজ গানৰ সুৰ
আমাৰ ঢাপৰ ৰূপহী-থেকেৰাজোপাই এইবাৰ ন-কৈ ক'লি পেলাইছে
চোতালৰ মিৰিকাডালো লাওৰ আগ বঢ়া দি দিনৌ চাৰি আঙুলিকৈ বাঢ়িছে
আকাশৰ কোলাই-পিঠিয়ে ভৰি পৰিছে নতুন ডাৱৰ -
বোকা-কলঙৰ সিপাৰে কোটোহা বাঁহজোপাত লুকাই হেটুলুকা চৰাইটোৱে
আজি দুদিনে সমানে হেটুলুক্-হেটুলুক্কৈ ৰৈ-ৰৈ বিনাইছে -
তাৰ ভৰদুপৰৰ কান্দোনত সোঁৱৰণৰ অতীত কোনোবা গানৰ সুৰ
অকাই-পকাই গছৰ আগেৰে উৰি আহিছে
বতাহৰ টনা-আঁজোৰাত খহি পৰিছে ভালপোৱাৰ সেউজীয়া আঁচল !
তাহানিয়েই কলঙে সুঁতি সলাই
শাকে-শোকোতাৰে আন গাঁৱেৰে বাট ল'লে ...
এটা দীঘল কবিতাৰ আৱেগময় আৰম্ভ যেন -
মোৰ তেজত জীপ্ লৈছে শুকান এখন পথাৰে আৰু তাৰ চৌকাষে
গ'জি উঠিছে নলৰ গজালি ...
মই তোৰ কোলাত মুৰ থৈ সপোন দেখিছোঁ -
মোৰ চোতালখনৰ চিকুণ ছাঁত চ'ৰি ফুৰিছে কোনোবা আমলখি হাবিৰ
ফুটুকা-ফুটুকী হৰিণা এহাল
আৰু ৰ'দ-ধেমেলীয়া সৰিয়হনিডৰাত গুণ্গুণাই আছে
এঠালতীয়া জীৰণীয়া এবাহ মৌ -
বতাহত নৈপৰীয়া বুঢ়া শিমলুজোপাৰ তুলাবোৰ উৰিছে ...
এটা বিহুৱা কবিতা
চ'তৰ ৰ'দে ডেই-পুৰি নিছে গোটেইখন
আঁহতৰ তলে তলে অনাই-বনাই ফুৰিছে বিহু-লগা দুপৰৰ ছাঁ -
আজি ৰাতি এই বাটেৰেই
সূত-লাহি বিহুৱান হাতৰ টিপতে লৈ বৰদৈ-সৰুদৈচিলাহঁত আহিব
- দুকাষে গছ-লতা সেউজীয়া সপোনৰ দুখন ডেউকা ...
এটা গান সাৰে আছে
তেজ-মুয়ে ধৰিছে মোক, এন্ধাৰ দেখিছোঁ
তই কাষতে থাকিবি, তোক পালে মোৰ সাহ বাঢ়ে ।
মোৰ ভিতৰখন তেনেই ঠুনুকা । ভাঙি পৰিছে টুকুৰাটুকুৰে, খোলাকটিৰ দৰে ।
চাওঁ, ওচৰ চাপি আহ -
তোৰ পেঁপা বলা উমাল হাতখন মই হাতৰ মুঠিত লৈ ডাঠ কৰি লওঁ মন !
চাৰিওফালে ধুমুহা-বিজুলীৰ তাণ্ডব ...
মোৰ সপোনে-শৰীৰে
গছবোৰ ঠাল-ঠেঙুলি মেলি জেতুকা পিন্ধিছে
দহো আঙুলিৰে কুঁহিপাত বুটলি দাংদোলা কৰি আনিছে বতাহে
মোৰ শব্দৰ শুকান চোতালখনত এটোপ-দুটোপকৈ বৰষুণ পৰিছে
আৰু শিৰীষতলৰ চিৰলি চিৰলি ৰ'দৰ মাজেৰে
কোনোবা হাবিতলীয়া ফুলৰ গোন্ধ উৰি আহিছে
নাৱৰীয়াহঁতে নাও মেলি দিছে দিহিঙে-দিপাঙে ...
এটা সহজ গানৰ সুৰ
আমাৰ ঢাপৰ ৰূপহী-থেকেৰাজোপাই এইবাৰ ন-কৈ ক'লি পেলাইছে
চোতালৰ মিৰিকাডালো লাওৰ আগ বঢ়া দি দিনৌ চাৰি আঙুলিকৈ বাঢ়িছে
আকাশৰ কোলাই-পিঠিয়ে ভৰি পৰিছে নতুন ডাৱৰ -
বোকা-কলঙৰ সিপাৰে কোটোহা বাঁহজোপাত লুকাই হেটুলুকা চৰাইটোৱে
আজি দুদিনে সমানে হেটুলুক্-হেটুলুক্কৈ ৰৈ-ৰৈ বিনাইছে -
তাৰ ভৰদুপৰৰ কান্দোনত সোঁৱৰণৰ অতীত কোনোবা গানৰ সুৰ
অকাই-পকাই গছৰ আগেৰে উৰি আহিছে
বতাহৰ টনা-আঁজোৰাত খহি পৰিছে ভালপোৱাৰ সেউজীয়া আঁচল !
তাহানিয়েই কলঙে সুঁতি সলাই
শাকে-শোকোতাৰে আন গাঁৱেৰে বাট ল'লে ...
Saturday Sketch 023 - Love forever
This drawing was made on A5 watercolor paper with watercolor and edited digitally afterwards.
Drawing Tutorial 023 - Basics(Part - 1) - The line
The basics staff will be chiefly for those young kids who wants to take up drawing as a hobby or wish they could draw like a pro and are yet to set foot on the track of learning. Today we will be discussing the very basics of drawing that are fundamental and building blocks to a finished drawing.
The line
When you sit to draw something with a pencil and a paper(the most popular drawing kit for a beginner), the first marks are always in the shape of a line. The novice eye tends to see and define everything by some lines. A children would probably draw a human eye something like the one below:
When you sit to draw something with a pencil and a paper(the most popular drawing kit for a beginner), the first marks are always in the shape of a line. The novice eye tends to see and define everything by some lines. A children would probably draw a human eye something like the one below:
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) - ৩০
সপোনৰ বাটেৰে বতাহ ব'লিছে
বতাহত সৰিছে গছৰ হালধীয়া পাত
ক'ৰবাত বিলাপ গাইছে কোনোবাই বৰ সুৰীয়া মাতেৰে
সপোনৰ বাটেৰে
নিজমে নামি আহিছে চপৰা চপৰে কপহুৱা ডাৱৰ
পথাৰখন বৰকাপোৰ লৈ ব'হিছে গা-গধূৰ এন্ধাৰ -
শেষৰাতিলৈ বৰষুণ দিব পাৰে
ডাৱৰৰ বহল ডেউকা জুৰি সেমেকা বতাহ ব'লিছে ...
পথৰুৱা গোন্ধ ...
কাতিৰ শঁতা-লগা বৰষুণৰ শঁতা ভাঙিল, বতৰ এতিয়া ফৰকাল
ঠন ধৰা ধাননিডৰালৈ চাই ৰ-লাগি ৰৈ আছে সৰুদৈ -
মুখৰ মিচিকিটো তাই বৰ ধুনীয়াকৈ বিহাৰ আগেৰে ঢাকি থ'ব পাৰে
মই উমানতে তাইৰ ভৰিৰ তলেৰে বৈ যোৱা নিজৰাটোৰ
আহি-গৈ থকা ৰিণিকি মাত শুনিছো -
মোৰ আঁহ-পাহ মুকলি উধান-মৰণাৰ নিকট্কটীয়া চোতালখনৰে
উজাই আহিছে থোৰ নৌ-মেলা ধানৰ আলসুৱা গোন্ধ
গছপুলিটো ...
পীৰি খান্দি তুলি আনিছো গছপুলিটো, যাতে শিপাই দুখ নেপায়
পানী দিছো শিপাত, পানী দিছো পাতত -
নোৱাই-ধুৱাই পুলিটো মাটিত আট্খুৱাই থৈছো
জাৰে-ঘামে টুক্টুক্ কৰে বাঢ়ি যাব গছজোপা -
মাটিৰ তলেৰে বাঢ়ে চালুকীয়া পুলিটোৰ শিপা ...
কলঙেৰে উজাই বালিভাত
জাৰ পৰিছে
ব'গী তিতাচঁপাজোৰাৰ পাতবোৰ এখিলা দুখিলাকৈ স'ৰিবলৈ লৈছে
কুঁৱলীয়ে চাদৰেৰে ঢাকি ধৰিছে নৈৰ পাৰৰ বুঢ়া শিমলূজোপা
আমি মতাই-তিৰোতাই ল'ৰা-ছোৱালীৰে গোটেই চুবুৰীটো
কলঙেৰে উজাই মহুৰামুখত বালিভাত খাবলৈ ওলাইছোঁ
কলং এতিয়া তেনেই তৰাং, খোজকাঢ়ি পাৰ হ'ব পাৰি
বৰফুটীয়া বালিৰে ভৰি পৰিছে কলঙৰ সাৰুৱা বুকু
নাৱৰীয়াহঁতে আমাৰ নাও গুণ টানি পাকতে নি বৰহম্পুত্ৰত পেলাবগৈ
নৈৰ পাৰে পাৰে গজি'উঠা নলৰ গজালি আৰু ফুটুকানিবোৰ
কুৱলীৰ মাজেৰে কোনোবা সপোনৰ ফুলনি যেন লাগিছে
বালিয়ে পানীয়ে জিল্মিলাই আছে চিত্পখিলী ৰ'দ -
আমাৰ নাও জিৰিজিৰি সোঁতেৰে গুণ টানি লৈ গৈ আছে ...
টোপনিৰ পাহে পাহে সাৰ পাই উঠে
ডিৰা হৰিণাটোৰ দৰে মই নিজানত নহি আছোঁ
মোৰ দুকাষে পাত-সামৰা গছ-গছনিৰ পাতলীয়া ছাঁ -
তোৰ ভুঁইৰোৱা হাত যেন খৰতকীয়া;
খন্তেকতে কোনোবাখিনি পালেগৈ ।
তোৰ জামুকী ওঁঠদুখন যেনিবা
শাওণৰ দুচপৰা ভৰপূৰ ডাৱৰ -
মোৰ সপোন-আলেঙা টোপনিৰ পাহে পাহে
সাৰ পাই উঠিছে একোডৰা সেউজীয়া ধান -
ধানৰ সৰু-বৰ পথাৰ ...
বতাহত সৰিছে গছৰ হালধীয়া পাত
ক'ৰবাত বিলাপ গাইছে কোনোবাই বৰ সুৰীয়া মাতেৰে
সপোনৰ বাটেৰে
নিজমে নামি আহিছে চপৰা চপৰে কপহুৱা ডাৱৰ
পথাৰখন বৰকাপোৰ লৈ ব'হিছে গা-গধূৰ এন্ধাৰ -
শেষৰাতিলৈ বৰষুণ দিব পাৰে
ডাৱৰৰ বহল ডেউকা জুৰি সেমেকা বতাহ ব'লিছে ...
পথৰুৱা গোন্ধ ...
কাতিৰ শঁতা-লগা বৰষুণৰ শঁতা ভাঙিল, বতৰ এতিয়া ফৰকাল
ঠন ধৰা ধাননিডৰালৈ চাই ৰ-লাগি ৰৈ আছে সৰুদৈ -
মুখৰ মিচিকিটো তাই বৰ ধুনীয়াকৈ বিহাৰ আগেৰে ঢাকি থ'ব পাৰে
মই উমানতে তাইৰ ভৰিৰ তলেৰে বৈ যোৱা নিজৰাটোৰ
আহি-গৈ থকা ৰিণিকি মাত শুনিছো -
মোৰ আঁহ-পাহ মুকলি উধান-মৰণাৰ নিকট্কটীয়া চোতালখনৰে
উজাই আহিছে থোৰ নৌ-মেলা ধানৰ আলসুৱা গোন্ধ
গছপুলিটো ...
পীৰি খান্দি তুলি আনিছো গছপুলিটো, যাতে শিপাই দুখ নেপায়
পানী দিছো শিপাত, পানী দিছো পাতত -
নোৱাই-ধুৱাই পুলিটো মাটিত আট্খুৱাই থৈছো
জাৰে-ঘামে টুক্টুক্ কৰে বাঢ়ি যাব গছজোপা -
মাটিৰ তলেৰে বাঢ়ে চালুকীয়া পুলিটোৰ শিপা ...
কলঙেৰে উজাই বালিভাত
জাৰ পৰিছে
ব'গী তিতাচঁপাজোৰাৰ পাতবোৰ এখিলা দুখিলাকৈ স'ৰিবলৈ লৈছে
কুঁৱলীয়ে চাদৰেৰে ঢাকি ধৰিছে নৈৰ পাৰৰ বুঢ়া শিমলূজোপা
আমি মতাই-তিৰোতাই ল'ৰা-ছোৱালীৰে গোটেই চুবুৰীটো
কলঙেৰে উজাই মহুৰামুখত বালিভাত খাবলৈ ওলাইছোঁ
কলং এতিয়া তেনেই তৰাং, খোজকাঢ়ি পাৰ হ'ব পাৰি
বৰফুটীয়া বালিৰে ভৰি পৰিছে কলঙৰ সাৰুৱা বুকু
নাৱৰীয়াহঁতে আমাৰ নাও গুণ টানি পাকতে নি বৰহম্পুত্ৰত পেলাবগৈ
নৈৰ পাৰে পাৰে গজি'উঠা নলৰ গজালি আৰু ফুটুকানিবোৰ
কুৱলীৰ মাজেৰে কোনোবা সপোনৰ ফুলনি যেন লাগিছে
বালিয়ে পানীয়ে জিল্মিলাই আছে চিত্পখিলী ৰ'দ -
আমাৰ নাও জিৰিজিৰি সোঁতেৰে গুণ টানি লৈ গৈ আছে ...
টোপনিৰ পাহে পাহে সাৰ পাই উঠে
ডিৰা হৰিণাটোৰ দৰে মই নিজানত নহি আছোঁ
মোৰ দুকাষে পাত-সামৰা গছ-গছনিৰ পাতলীয়া ছাঁ -
তোৰ ভুঁইৰোৱা হাত যেন খৰতকীয়া;
খন্তেকতে কোনোবাখিনি পালেগৈ ।
তোৰ জামুকী ওঁঠদুখন যেনিবা
শাওণৰ দুচপৰা ভৰপূৰ ডাৱৰ -
মোৰ সপোন-আলেঙা টোপনিৰ পাহে পাহে
সাৰ পাই উঠিছে একোডৰা সেউজীয়া ধান -
ধানৰ সৰু-বৰ পথাৰ ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) -২৯
শব্দৰূপ
মই শতৰূপা শব্দৰ প্ৰেমিক পুৰুষ, মই আঁজলি পাতি শব্দ ভিক্ষা কৰোঁ ।
মোৰ অক্ষৰবৃত্তৰ চাকত গঢ়া শব্দ-গাঁঠনি, তৰ্ক-বিতৰ্ক সকলো আলচ
ভালপোৱাৰেই চানেকী । মোৰ আখৰৰ মৰ্মমূলত কান থিয় কৰি
শুই আছে শব্দ মই তাৰ ৰূপ-যশ-লাৱণ্য ভিক্ষুক ...
সোঁৱৰণৰ সেমেকা বতাহ
ডাৱৰে পাহৰে বৰষুণ
নৈয়েও জানো মনত ৰাখে কঠুৱা হাতেৰে খহাই অনা
সেউজীয়া দুটা পাৰ -
বেলি মাৰ গ'ল নাৱৰ টিঙেৰে
সোঁৱৰণৰ সেমেকা বতাহ জুৰাই আনিছে
শৰীৰ সাবটি থকা ভালপোৱাৰ লুণীয়া ঘাম -
হঠাতে নাৱৰীয়াই আগগুৰি নোহোৱাকৈ আৰম্ভ কৰি দিলে গান
কাঁচিয়লি জোনটো চাচোন ডাৱৰৰ তলেৰে
আজি কিমান দেখনিয়াৰ হৈ ওলাইছে ...
লতা বগাই আহে
আইৰ মুখৰ ভাষা মোৰ ওঁঠেৰে লতা বগাই আহিছে,
বতাহেৰে উৰি অহা শস্যশালী গোন্ধ মই যেন চুই চাম;
একোটা সময়ত মানুহ বৰ মৰম অকলুৱা হৈ পৰে -
ভাষাই শুশ্ৰুষা কৰে মানুহৰ মন, ভাষাৰ চুমা এটাতে
চৌ-চৌ কৰে বৈ আহে ভালপোৱাৰ যমুনা ...
নামফাকে গাঁৱত এটা গধূলি
বেলি পৰি আহিল
আমি গৈ গৈ নামফাকে গাঁও যেতিয়া পালোগৈ
আৰ বাৰী, তাৰ বাৰীৰ জিকাফুলবোৰ
এপাহ দুপাহকৈ পাহ মেলি দিছে
বুঢ়ীদিহিং নৈখনে নামফাকে গাঁওখন আলফুুলকৈ আগুৰি আছে
দুৰৈৰ পৰাই মই নৈখনৰ মাতটো শুনিছিলো,
যেন কোন কাহনিবাৰে পৰা চিনাকি
গোটেই সন্ধিয়াটো মই নৈখনৰ অলেখ-লেখ চায়েই কটাই দিলো
এন্ধাৰত ওখ-পাখ ডাঙৰ ডাঙৰ গঢ়ৰ গছবোৰৰ ছাঁ
গছৰ গাৰ পৰা ওলাই আহি নৈৰ সোঁতত দীঘল দি পৰি আছে
গছৰ ছাঁ গধূলি দীঘে দীঘে লেংলেঙ্কৈ বাঢ়ে ...
জোনটো তেতিয়াও ওলোৱা নাই
নৈৰ পাৰতে থকা বুদ্ধ মন্দিৰটোৰ দুৱাৰদলিত
কোনোবাই এগছ চাকি জ্বলাইছে
পোহৰৰ ছাঁ গৈ পানী-যুৱলীত পৰিছে ...
সোঁৱৰণে পাহৰণে তুমি
সোৱৰণে পাহৰণে তুমি ধুৱলী-কুৱলী হৈ পৰিছা
তোমালৈ এডৰা আহল-বহল মাটি চহাই থৈছো,
তুমি ধাননি হৈ জিলিকি থাকিবা
তোমাৰ বুকুত উমলি থাকিব ৰ'দ-বতাহ-বৰষুণ
চকুলোৰ আঁৰত ৰমক্জমক এখন ফুলনিও পাতি থৈছো
কোনোবা এদিন জোনাকৰাতি -
ফুলনিখনৰ সেমেকা ঘাঁহত বহি তোমাৰ গান শুনিম
চাওঁতে চাওঁতে আমাৰ গানৰ মাজেৰে
পুৱৰ বেলিয়ে দিবহি হেঁপাহৰ ৰুণ ...
মই শতৰূপা শব্দৰ প্ৰেমিক পুৰুষ, মই আঁজলি পাতি শব্দ ভিক্ষা কৰোঁ ।
মোৰ অক্ষৰবৃত্তৰ চাকত গঢ়া শব্দ-গাঁঠনি, তৰ্ক-বিতৰ্ক সকলো আলচ
ভালপোৱাৰেই চানেকী । মোৰ আখৰৰ মৰ্মমূলত কান থিয় কৰি
শুই আছে শব্দ মই তাৰ ৰূপ-যশ-লাৱণ্য ভিক্ষুক ...
সোঁৱৰণৰ সেমেকা বতাহ
ডাৱৰে পাহৰে বৰষুণ
নৈয়েও জানো মনত ৰাখে কঠুৱা হাতেৰে খহাই অনা
সেউজীয়া দুটা পাৰ -
বেলি মাৰ গ'ল নাৱৰ টিঙেৰে
সোঁৱৰণৰ সেমেকা বতাহ জুৰাই আনিছে
শৰীৰ সাবটি থকা ভালপোৱাৰ লুণীয়া ঘাম -
হঠাতে নাৱৰীয়াই আগগুৰি নোহোৱাকৈ আৰম্ভ কৰি দিলে গান
কাঁচিয়লি জোনটো চাচোন ডাৱৰৰ তলেৰে
আজি কিমান দেখনিয়াৰ হৈ ওলাইছে ...
লতা বগাই আহে
আইৰ মুখৰ ভাষা মোৰ ওঁঠেৰে লতা বগাই আহিছে,
বতাহেৰে উৰি অহা শস্যশালী গোন্ধ মই যেন চুই চাম;
একোটা সময়ত মানুহ বৰ মৰম অকলুৱা হৈ পৰে -
ভাষাই শুশ্ৰুষা কৰে মানুহৰ মন, ভাষাৰ চুমা এটাতে
চৌ-চৌ কৰে বৈ আহে ভালপোৱাৰ যমুনা ...
নামফাকে গাঁৱত এটা গধূলি
বেলি পৰি আহিল
আমি গৈ গৈ নামফাকে গাঁও যেতিয়া পালোগৈ
আৰ বাৰী, তাৰ বাৰীৰ জিকাফুলবোৰ
এপাহ দুপাহকৈ পাহ মেলি দিছে
বুঢ়ীদিহিং নৈখনে নামফাকে গাঁওখন আলফুুলকৈ আগুৰি আছে
দুৰৈৰ পৰাই মই নৈখনৰ মাতটো শুনিছিলো,
যেন কোন কাহনিবাৰে পৰা চিনাকি
গোটেই সন্ধিয়াটো মই নৈখনৰ অলেখ-লেখ চায়েই কটাই দিলো
এন্ধাৰত ওখ-পাখ ডাঙৰ ডাঙৰ গঢ়ৰ গছবোৰৰ ছাঁ
গছৰ গাৰ পৰা ওলাই আহি নৈৰ সোঁতত দীঘল দি পৰি আছে
গছৰ ছাঁ গধূলি দীঘে দীঘে লেংলেঙ্কৈ বাঢ়ে ...
জোনটো তেতিয়াও ওলোৱা নাই
নৈৰ পাৰতে থকা বুদ্ধ মন্দিৰটোৰ দুৱাৰদলিত
কোনোবাই এগছ চাকি জ্বলাইছে
পোহৰৰ ছাঁ গৈ পানী-যুৱলীত পৰিছে ...
সোঁৱৰণে পাহৰণে তুমি
সোৱৰণে পাহৰণে তুমি ধুৱলী-কুৱলী হৈ পৰিছা
তোমালৈ এডৰা আহল-বহল মাটি চহাই থৈছো,
তুমি ধাননি হৈ জিলিকি থাকিবা
তোমাৰ বুকুত উমলি থাকিব ৰ'দ-বতাহ-বৰষুণ
চকুলোৰ আঁৰত ৰমক্জমক এখন ফুলনিও পাতি থৈছো
কোনোবা এদিন জোনাকৰাতি -
ফুলনিখনৰ সেমেকা ঘাঁহত বহি তোমাৰ গান শুনিম
চাওঁতে চাওঁতে আমাৰ গানৰ মাজেৰে
পুৱৰ বেলিয়ে দিবহি হেঁপাহৰ ৰুণ ...
Poems of Hiren Bhattacharya (হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) -২৮
তেনেই ঘৰুৱা
মোক বিচাৰি নয়ন আহিলে চাহ পিয়লাৰে ভিতৰতে বহুৱাবি -
মোৰ নতুন কবিতাটো মুৰ-শিতানতে আছে, পঢ়ি চাবলৈ দিবি
আৰু মোৰ মেজখন থানথিত লগাই থ'বি -
এখিলা কাকতো যাতে ক'তো নেহেৰায়
কালি ৰাতি মোৰ সমূলিকে শুবলৈ নহ'ল -
এতিয়া ভালকৈ এখুমটি মাৰি
আবেলি গোটেই দহটকীয়াটো হৈ ওলাই যাম
মোৰ খম্খমীয়া কামিজেৰে বা-বলাই যাব গধূলি বতাহে
মোৰ শোৱা কোঠাৰ দুৱাৰখন জপাই থ'বি, কোনোবা আহিলে বাহিৰতে ব'হিব
চাহ পিয়লা দিবলৈ নেপাহৰিবি, ওভতোঁতে মোৰ দেৰী হ'ব পাৰে
শাওণৰ আকাশ ডাৱৰে দলদোপ হেন্দোলদপ কৰি আছে
মোৰ উপজি পুৱাৰ নৈ
আজি শাওণৰ পূৰ্ণিমা
ফেনে-ফোটোকাৰে বাঢ়ি অহা মোৰ উপজি পুৱাৰ নৈখনে
পাহ-ভাঙি মেল্লি দিছে হৃদয়
কোনোবা সপোনৰ চোতালত
নৈ ডঁৰিয়ালিৰে গৈ থকা জোনটোৰ পোহৰত জিক্মিকাই উঠিছে
কাৰ বা আখলৰ ফুটছাই আৰু ক'ৰে বা জুহালৰ শুই পৰা জুই
জাল-দহি চাদৰখনৰ দৰে জিলমিল ...
কথাৰ লাচতে কলিজাত মোৰ বিজুলী পিছলে
মানুহৰ সৰ্বতিকালৰ কান্দোনেৰে নৈ বৈ আহে
বাট-পাহৰা আমাৰ জীৱনৰ আটকীয়া বাটেৰে ...
ভূঁইতলৰ গীত
তোৰ ভূই-ৰোৱা হাতৰ মুঠিত উচ্পিচাই আছে মোৰ ধানৰ কঠীয়া
ধানবোৰ যেতিয়া লহ্পহকৈ বাঢ়ি উঠিব
তোৰ সেমেকা হাতেৰে নিৰাই ল'বি ধাননিডৰা -
ভাদমহীয়া ৰ'দৰ চোকত ইচাট্ বিচাট্ ধানৰ পাতে পাতে
জঁপিয়াই ফুৰিব সেউজীয়া ফৰিং
ধাননি-সাবটা নৈখনৰ বোৱতী সোঁতত জিল্মিলাই থাকিব
বাখৰ পতোৱা ৰ'দৰ এবুৰি-ছঅঁৰা ছাঁ -
তোৰ কঠীয়া-ৰোৱা হাতদুখন অলপ খৰকৈ চলা বেলি পৰিবলৈ হ'ল ...
এক চিৰকলীয়া গান
ৰাতি বৰুকৈয়ে হৈছে
সাঁজৰ শলিতাগছ এতিয়াও ট-ট কৰে জ্বলি আছে
এখিলা দুখিলাকৈ বতাহত আঁহতজোপাৰ পাত সৰিছে
এন্ধাৰেৰে গা-ঢাকি হাবিতলীয়া এবাহ মৌ ৰহঘৰা ভাঙি উৰি আহিছে
মই অকলশৰে মুকলিত থিয়-দি আছো -
এটা চিৰকলীয়া গানে মোক গুণ্গুণকৈ সাবটি ধৰিছে
মোলান পৰি আহিছে
বিৰহ-কাতৰ শেষৰাতিৰ তৰাটোৰ তিৰবিৰ দুচকু
শাওনৰ পথাৰত এদিন
ডেও পৰি থকা শাওনৰ আকাশখনে
এতিয়া খন্তেক নিসমৰ দিছে
আজি মোৰ হাতদুখন অজানিতে কঁকালৰ তললৈ নামি গৈছে
নমি গৈ যেন নাঙলৰ মুঠি খামুচি ধৰিব -
মৰিচা পৰি থকা ফালখন নিজ-ঘামেৰে মচি
চিক্চিকীয়া কৰি মই অজৰাই ল'লো -
খেতিবাতি মই নিশিকিলো
মাটিৰ গোন্ধত হাতৰ মুঠি মোৰ টান কট্কটীয়া হৈ অহিছে ...
মোক বিচাৰি নয়ন আহিলে চাহ পিয়লাৰে ভিতৰতে বহুৱাবি -
মোৰ নতুন কবিতাটো মুৰ-শিতানতে আছে, পঢ়ি চাবলৈ দিবি
আৰু মোৰ মেজখন থানথিত লগাই থ'বি -
এখিলা কাকতো যাতে ক'তো নেহেৰায়
কালি ৰাতি মোৰ সমূলিকে শুবলৈ নহ'ল -
এতিয়া ভালকৈ এখুমটি মাৰি
আবেলি গোটেই দহটকীয়াটো হৈ ওলাই যাম
মোৰ খম্খমীয়া কামিজেৰে বা-বলাই যাব গধূলি বতাহে
মোৰ শোৱা কোঠাৰ দুৱাৰখন জপাই থ'বি, কোনোবা আহিলে বাহিৰতে ব'হিব
চাহ পিয়লা দিবলৈ নেপাহৰিবি, ওভতোঁতে মোৰ দেৰী হ'ব পাৰে
শাওণৰ আকাশ ডাৱৰে দলদোপ হেন্দোলদপ কৰি আছে
মোৰ উপজি পুৱাৰ নৈ
আজি শাওণৰ পূৰ্ণিমা
ফেনে-ফোটোকাৰে বাঢ়ি অহা মোৰ উপজি পুৱাৰ নৈখনে
পাহ-ভাঙি মেল্লি দিছে হৃদয়
কোনোবা সপোনৰ চোতালত
নৈ ডঁৰিয়ালিৰে গৈ থকা জোনটোৰ পোহৰত জিক্মিকাই উঠিছে
কাৰ বা আখলৰ ফুটছাই আৰু ক'ৰে বা জুহালৰ শুই পৰা জুই
জাল-দহি চাদৰখনৰ দৰে জিলমিল ...
কথাৰ লাচতে কলিজাত মোৰ বিজুলী পিছলে
মানুহৰ সৰ্বতিকালৰ কান্দোনেৰে নৈ বৈ আহে
বাট-পাহৰা আমাৰ জীৱনৰ আটকীয়া বাটেৰে ...
ভূঁইতলৰ গীত
তোৰ ভূই-ৰোৱা হাতৰ মুঠিত উচ্পিচাই আছে মোৰ ধানৰ কঠীয়া
ধানবোৰ যেতিয়া লহ্পহকৈ বাঢ়ি উঠিব
তোৰ সেমেকা হাতেৰে নিৰাই ল'বি ধাননিডৰা -
ভাদমহীয়া ৰ'দৰ চোকত ইচাট্ বিচাট্ ধানৰ পাতে পাতে
জঁপিয়াই ফুৰিব সেউজীয়া ফৰিং
ধাননি-সাবটা নৈখনৰ বোৱতী সোঁতত জিল্মিলাই থাকিব
বাখৰ পতোৱা ৰ'দৰ এবুৰি-ছঅঁৰা ছাঁ -
তোৰ কঠীয়া-ৰোৱা হাতদুখন অলপ খৰকৈ চলা বেলি পৰিবলৈ হ'ল ...
এক চিৰকলীয়া গান
ৰাতি বৰুকৈয়ে হৈছে
সাঁজৰ শলিতাগছ এতিয়াও ট-ট কৰে জ্বলি আছে
এখিলা দুখিলাকৈ বতাহত আঁহতজোপাৰ পাত সৰিছে
এন্ধাৰেৰে গা-ঢাকি হাবিতলীয়া এবাহ মৌ ৰহঘৰা ভাঙি উৰি আহিছে
মই অকলশৰে মুকলিত থিয়-দি আছো -
এটা চিৰকলীয়া গানে মোক গুণ্গুণকৈ সাবটি ধৰিছে
মোলান পৰি আহিছে
বিৰহ-কাতৰ শেষৰাতিৰ তৰাটোৰ তিৰবিৰ দুচকু
শাওনৰ পথাৰত এদিন
ডেও পৰি থকা শাওনৰ আকাশখনে
এতিয়া খন্তেক নিসমৰ দিছে
আজি মোৰ হাতদুখন অজানিতে কঁকালৰ তললৈ নামি গৈছে
নমি গৈ যেন নাঙলৰ মুঠি খামুচি ধৰিব -
মৰিচা পৰি থকা ফালখন নিজ-ঘামেৰে মচি
চিক্চিকীয়া কৰি মই অজৰাই ল'লো -
খেতিবাতি মই নিশিকিলো
মাটিৰ গোন্ধত হাতৰ মুঠি মোৰ টান কট্কটীয়া হৈ অহিছে ...
Drawing Tutorial 022 - Drawing materials(part 2)
In our last tutorial on drawing materials we covered paper, pencil, eraser and sharpener, the basic tools with which one can start drawing and sketching.
Today we will look into one fantastic sketching and drawing tool and medium. PEN and INK. Pen and ink is considered one of the most bold drawing instrument/medium. Its uniqueness lies in the fact that unlike most of the drawing mediums it cannot be erased once applied and that limits the wrong strokes by deliberately being more careful with each stroke. Though it may seem to restrict the creative freedom, on the contrary it bolsters confidence by eradicating use of erasers or other masking layer to cover up errors. It helps learning the importance of strokes and therefore leads to minimizing unnecessary strokes creating a wonderful story.
Having said so, pen and ink can be used over light pencil drawings for a controlled and intricate drawings. But it still holds true that marks cannot be erased in most cases although white inks can be used to add some make up over erred ink lines.
Pens can be used to draw line drawing, drawings with hatching of different styles or with brushes similar to watercolour. Different application styles give distinction in the final result and is appealing in their own merits.
Poems of Hiren Bhattacharya(হীৰেন ভট্টাচাৰ্যৰ কবিতা) -২৭
আমি শুনা সেই গানবোৰ
আমি শুনা সেই আটাইবোৰ গান অবাটেৰে গুচি যোৱা নাই
অবেলা এন্ধাৰৰ মৰ্মতলত শুনো কোনোবা দীপ্ত দুপৰৰ বৃন্দাবনী সাৰং
অতল-চেতন সোঁৱৰণৰ দল্দলীয়া অঙঠা -
শস্য-মাটিৰ সন্তান, তোমাৰ আমাৰ প্ৰতীক প্ৰবণ ঐক্যতানে
নিঃশব্দ নিৰ্জনে মেলি দিয়ে ঘ্ৰাণ-আঘ্ৰাণৰ আচৰিত শাখা-প্ৰশাখা ...
ভালপোৱাৰ এসুঁতি
উজাই আহিছে কেতেকীজোপাৰ কাঁইটীয়া বুকুত
খু-দুৱাই থকা ফুলপাহৰ সাঁচতীয়া গোন্ধ
ভৰদুপুৰীয়া চ'তৰ এই ৰিঙা পথাৰখনেৰে
কোনোবা দুৰণিবটীয়াই ঢোল বাই খলকনি তুলিছে বতাহত,
তোলৈ বৰকৈ মনত পৰিছে সৰুমাই,
পাঁজিকটা সুতাৰ দৰে ত্ৰ কথাই গুণ্গুণকৈ মনলৈ আহি আছে
সেই দুপৰৰে পৰা,
দিলীহ-দৰিকাৰ নিছিগাধাৰে বৈ যাওক
আমাৰ ভালপোৱাৰ এসুঁতি জীয়াই থাকো মানে ...
শিপা
মোৰ চাৰিওফালে শিপা
গাৰ পৰা মাটিলৈ ঢৌ খেলি নামি গৈছে
মই খোপনি পুতি ৰৈ আছোঁ গছৰ দৰে
ধুমুহা-ডাৱৰে থকা-সৰকা কৰা মোৰ তেজৰ মাজেৰে থিয় দঙা দি উঠিছে
ভৰ দুপৰৰ নিজান সেউজীয়া -
ছাঁৰ দৰে মই গৈ আছো অকলশৰে
বাউলি বতাহত গছৰ কুমলীয়া পাতবোৰে লাহেকৈ মেলি দিছে
সিঁহতৰ পাখি-লগা হাবিয়লি ডেউকা ...
পানীয়ে মৰা মন-মাটি
বানে উটুৱাই নিলে গাওঁভূই, মানুহ-দুনুহ,
বালিয়ে বোকাই পুতি পেলালে পথাৰ সমাৰ,
অথাই পানীৰে উজাই অহা
বাৰেমিহলি মাছপুঠিৰ লয়লাস চাওঁতা কেনিও কোনো নাই -
গাওঁবোৰ তেনেই নিমাওমাও,
নাই যি নাই উৰাল ঢেঁকীৰ চাব এটাকে নুশুনি, কেউফালে পানী,
ক'ৰবাত অকনমান শুকনিমুৱা, ক'ৰবাত ডোঙা বান্ধি আছে একঁকাল,
ঘৰৰ পদূলিলৈকে উৰি আহিছেহ বৰমোহা কাপোৰৰ মলঙা গোন্ধ,
পষেকটো যাবৰে হ'ল
ৰ'দে আজিও দেখুওৱা নাই এধানি মুখ,
চালে-বেৰে পিৰালিৰ চুকে কোণে মেলি দিয়া তুলি তলিচাৰে
বৈ আহিছে খাল-বিলৰ মদৰুৱা পানী, নৰীয়াৰ চকুলোৰ দৰে শেঁতা ...
মই বাটকুৰি বাই গুচি যাম
(দ পথাৰৰ শিয়া আমাক সমিধান দিয়া)
তোৰ চকুলোৰ জীপাল মাটিত মই হাত দি উদং কৰি কঠীয়া পাৰিছো
আকৌ জুমেৰে আহিছে চপৰাচপৰে ডাৱৰবোৰ -
ঠন ধৰি দুপতীয়া আশা মোৰ বতাহৰ ঢালে ঢালে দেও দি নাচিছে
তোৰ হাতৰ টিপতে মোৰ ৰ'দ-বতাহৰ দ-পথাৰে শিয়া মেলিছে -
তোৰ হাঁহি বিৰিঙা ওঁঠৰ সেউজীয়া সমিধান লৈ মই বাটকুৰি বাই গুচি যাম
জুই-আঙনি যেন খৰাং বাটেৰে ...
আমি শুনা সেই আটাইবোৰ গান অবাটেৰে গুচি যোৱা নাই
অবেলা এন্ধাৰৰ মৰ্মতলত শুনো কোনোবা দীপ্ত দুপৰৰ বৃন্দাবনী সাৰং
অতল-চেতন সোঁৱৰণৰ দল্দলীয়া অঙঠা -
শস্য-মাটিৰ সন্তান, তোমাৰ আমাৰ প্ৰতীক প্ৰবণ ঐক্যতানে
নিঃশব্দ নিৰ্জনে মেলি দিয়ে ঘ্ৰাণ-আঘ্ৰাণৰ আচৰিত শাখা-প্ৰশাখা ...
ভালপোৱাৰ এসুঁতি
উজাই আহিছে কেতেকীজোপাৰ কাঁইটীয়া বুকুত
খু-দুৱাই থকা ফুলপাহৰ সাঁচতীয়া গোন্ধ
ভৰদুপুৰীয়া চ'তৰ এই ৰিঙা পথাৰখনেৰে
কোনোবা দুৰণিবটীয়াই ঢোল বাই খলকনি তুলিছে বতাহত,
তোলৈ বৰকৈ মনত পৰিছে সৰুমাই,
পাঁজিকটা সুতাৰ দৰে ত্ৰ কথাই গুণ্গুণকৈ মনলৈ আহি আছে
সেই দুপৰৰে পৰা,
দিলীহ-দৰিকাৰ নিছিগাধাৰে বৈ যাওক
আমাৰ ভালপোৱাৰ এসুঁতি জীয়াই থাকো মানে ...
শিপা
মোৰ চাৰিওফালে শিপা
গাৰ পৰা মাটিলৈ ঢৌ খেলি নামি গৈছে
মই খোপনি পুতি ৰৈ আছোঁ গছৰ দৰে
ধুমুহা-ডাৱৰে থকা-সৰকা কৰা মোৰ তেজৰ মাজেৰে থিয় দঙা দি উঠিছে
ভৰ দুপৰৰ নিজান সেউজীয়া -
ছাঁৰ দৰে মই গৈ আছো অকলশৰে
বাউলি বতাহত গছৰ কুমলীয়া পাতবোৰে লাহেকৈ মেলি দিছে
সিঁহতৰ পাখি-লগা হাবিয়লি ডেউকা ...
পানীয়ে মৰা মন-মাটি
বানে উটুৱাই নিলে গাওঁভূই, মানুহ-দুনুহ,
বালিয়ে বোকাই পুতি পেলালে পথাৰ সমাৰ,
অথাই পানীৰে উজাই অহা
বাৰেমিহলি মাছপুঠিৰ লয়লাস চাওঁতা কেনিও কোনো নাই -
গাওঁবোৰ তেনেই নিমাওমাও,
নাই যি নাই উৰাল ঢেঁকীৰ চাব এটাকে নুশুনি, কেউফালে পানী,
ক'ৰবাত অকনমান শুকনিমুৱা, ক'ৰবাত ডোঙা বান্ধি আছে একঁকাল,
ঘৰৰ পদূলিলৈকে উৰি আহিছেহ বৰমোহা কাপোৰৰ মলঙা গোন্ধ,
পষেকটো যাবৰে হ'ল
ৰ'দে আজিও দেখুওৱা নাই এধানি মুখ,
চালে-বেৰে পিৰালিৰ চুকে কোণে মেলি দিয়া তুলি তলিচাৰে
বৈ আহিছে খাল-বিলৰ মদৰুৱা পানী, নৰীয়াৰ চকুলোৰ দৰে শেঁতা ...
মই বাটকুৰি বাই গুচি যাম
(দ পথাৰৰ শিয়া আমাক সমিধান দিয়া)
তোৰ চকুলোৰ জীপাল মাটিত মই হাত দি উদং কৰি কঠীয়া পাৰিছো
আকৌ জুমেৰে আহিছে চপৰাচপৰে ডাৱৰবোৰ -
ঠন ধৰি দুপতীয়া আশা মোৰ বতাহৰ ঢালে ঢালে দেও দি নাচিছে
তোৰ হাতৰ টিপতে মোৰ ৰ'দ-বতাহৰ দ-পথাৰে শিয়া মেলিছে -
তোৰ হাঁহি বিৰিঙা ওঁঠৰ সেউজীয়া সমিধান লৈ মই বাটকুৰি বাই গুচি যাম
জুই-আঙনি যেন খৰাং বাটেৰে ...
Subscribe to:
Posts (Atom)